Een CO2-heffing op alle producten die uit de VS komen. Dat is een van de opties die opkomen, nu Trump zich terugtrekt uit het Klimaatakkoord van Parijs. De VS isoleert zich van de rest van de planeet. Greenpeace projecteerde zelfs als protest een beeld van de twitterpresident op de ambassade in Berlijn.

In Nederland zwijgt de politiek, zelfs nu er door de bekendmaking van president Donald Trump een extra opgave voor een nieuw kabinet bij is gekomen. Volgens Kees van der Leun van Ecofys betekent de stap van Trump ‘dat een nieuwe regering een stevig plan moet hebben om de emissies met minstens 12 procent te reduceren in haar 4 jaar. Meer is beter.”

Mooiste regeringsreactie kwam uit Parijs, de stad van het Klimaatakkoord. President Emmanuel Macron nodigde alle Amerikaanse klimaattechnici en klimaatonderzoekers uit om in Frankrijk hun werk voort te zetten.

John Elkington, de grondlegger van het concept  ‘People Planet Profit’, twitterde: “About as far across the moral spectrum from the current US President as it is possible to get.”  Diegene over wie deze Tweet gaat is Bob Massie, klimaatactivist en mogelijk de toekomstige gouverneur van Massachusetts. De Amerikaanse staten bundelen zich tegen Trump, een beweging die oud-president Obama toejuicht. Zijn commentaar: "I’m confident that our states, cities, and businesses will step up and do even more to lead the way, and help protect for future generations the one planet we’ve got."

Maar uit België, het land waar de Europese Unie zetelt, kwamen vanuit de regering opties die politiek wel eens heel erg praktisch kunnen uitpakken en zelfs tot een handelsoorlog met de VS kunnen leiden, met het klimaat van de planeet als inzet.

Zowel premier Charles Michel als minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders pleitten voor maatregelen die moeten voorkomen dat Amerikaanse bedrijven een oneerlijk voordeel halen uit de uitstap uit het Klimaatakkoord van Parijs. Reynders had het, net als de groenen, in dit verband over ‘klimaatdumping’. Michel wilde niet expliciet pleiten voor importheffingen op Amerikaanse producten, maar noemde ze wel een ‘punt op de agenda van de discussies tussen de Europese landen’.

Ook uit de wetenschap kwam een reactie. Professor Ferdi De Ville, die Europese studies doceert aan de UGent en gespecialiseerd is in handelsbeleid, gaat wel zo ver. In een opinie op de website voor Knack brak hij een lans voor een CO2-invoerheffing op Amerikaanse producten om Donald Trump te ‘straffen’.

Het Klimaatakkoord voorziet niet in sancties, maar verbiedt ze ook niet. En zo’n heffing gaat niet in tegen de internationale handelsakkoorden, zei De Ville aan de telefoon tegen de krant De Standaard. “Dat stelden de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en de Milieuprogramma van de VN al in een studie in 2009.” De heffing moet dan wel aan een aantal voorwaarden voldoen: “Kort samengevat mag de heffing niet discrimineren tussen gelijkaardige producten, en ze mag geen verdoken protectionistische maatregel zijn. Ze mag ook niet toegepast worden op producten van Amerikaanse bedrijven die wél propere technologie toepassen. Praktisch is het natuurlijk niet gemakkelijk om dat onderscheid te maken, maar het is wel mogelijk.”

Het idee resoneerde ook in het Financieele Dagblad. In zijn wekelijkse rubriek stelt de econoom Mathijs Bouwman dat economen in principe tegen dit soort heffingen zijn, omdat ze de vrije markt verstoren. Hij ziet meer in het opkalfateren van het huidige emissiehandelssysteem, dat vooralsnog nauwelijks werkte. “Maar het EU ETS is bedoeld om om een andere marktverstoring (de ontbrekende prijs voor CO2-uitstoot) te repareren. Omdat deze verstoring mondiale gevolgen heeft (klimaatverandering) zijn heffingen en subsidies in dit geval goed te verdedigen.”

Bouwman eindigt met een oproep, die een Europese versie van het ‘America First’ oproept: ‘Made in Europe’: “Tref  daarom de Amerikaanse import met heffingen en subsidieer onze export naar de VS. Trump zal het ongetwijfeld zien als de start van een handelsoorlog. Maar de waarheid is dat hij deze zelf startte, door eenzijdig het klimaatakkoord op te zeggen.”