Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Henk van Gerven, foto Chris de Bode
Henk van Gerven, foto Chris de Bode
04 september 2014

SP wil weten of afkoopbedrag uit Afvalfonds komt

Kamerlid Henk van Gerven van de SP vraagt zich of het afkoopbedrag dat Lidl en Aldi in het vooruitzicht is gesteld, mogelijk uit het Afvalfonds Verpakkingen komt.

“Dat zou een bom onder de afspraken tussen overheid en bedrijven over de statiegeldregeling leggen”,  stelde oud-huisarts Van Gerven, na de onthulling over het aanbieden van een afkoopsom aan de Duitse prijsvechters, die tot voor kort groot voorstander van het systeem van statiegeld waren.

SP-Kamerlid: “Ik zou willen weten om welk bedrag het gaat. Om hoeveel miljoenen. En waar het geld vandaan komt. Als het uit het Afvalfonds zou komen, is dat sowieso verwerpelijk. Als dat echt gebeurd is, dan legt het een bom onder de convenant afspraken met betrekking tot het statiegeld. Dan kunnen we er beter mee stoppen. Dan is volgens de SP volstrekt duidelijk dat financiële belangen en de politiek van Coca-Cola dominant is, niet het belang van een schoon milieu.”

Bij P+ is niet bekend of de som geld waarover door goed ingevoerde bronnen wordt gesproken inderdaad uit dit zogenaamde Afvalfonds verpakkingen zou moeten komen. Hierin storten verpakkingsbedrijven jaarlijks een bedrag. Eerder ging dit geld naar de fiscus, in de vorm van een verpakkingenbelasting, die definitief door de toenmalig staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu werd afgeschaft. Dat was op 29 juni 2012, de laatste werkmiddag van de Tweede Kamer in dat jaar voor het zomerreces. 

Van Gerven en zijn partijgenoot Smaling willden het naadje van de kous weten. Zij stelden daarover de volgende Kamervragen:

Vragen van de leden Van Gerven en Smaling (beiden SP) aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu over het afkopen van het statiegeldsysteem van Lidl en Aldi (ingezonden 4 september 2014)

1
Bent u bekend met het bericht dat de grootwinkelbedrijven aan de Duitse prijsvechters Lidl en Aldi een afkoopsom hebben aangeboden om op termijn te stoppen met de inname van PET-flessen, met als tegemoetkoming een financiële vergoeding? 1)

2
Klopt het dat er een speciale delegatie onder leiding van de oud-directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en een tabakslobbyist, vergezeld door de directeur van Coca-Cola Nederland, het gesprek is aangegaan met Lidl en Aldi?

3
Is u bekend van welke organisatie dit gesprek uit is gegaan? Zijn deze gesprekken gevoerd onder de vlag van het CBL? Zo nee, wie gaat de geboden financiële vergoeding waar sprake van zou zijn betalen? Kunt u  garanderen dat een mogelijke financiële vergoeding op geen enkele wijze plaats zal vinden vanuit het afvalfonds? Zo nee, bent u bereid na te gaan of de berichtgeving klopt en de Kamer hierover te informeren? Zo ja, wilt u reageren op het vermoeden dat via stevige druk vanuit de lobby blijkbaar ingezet wordt op het afkopen van de inname van Pet-flessen, met als doel te komen tot opheffing van het statiegeld systeem?

4
Deelt u de mening dat in het kader van de circulaire economie het statiegeldsysteem gezien kan worden als de oudste en tot nu toe meest succesvolle praktijk op dat gebied? Zo nee, waarom niet?

6
Is het u bekend dat Litouwen statiegeld gaat invoeren, België overweegt om statiegeld op kleine flesjes in te gaan voeren en de Duitse consument zelfs lege blikjes bier terugbrengt naar de supermarkt?

7
Deelt u de mening dat het de overheid is die beslist of het statiegeldsysteem wordt opgeheven? Zo nee, waarom niet? Kunt u uw antwoord hierop toelichten?

8
Bent u bereid om de bovenstaande actie van CBL en Coca Cola te bezien in het kader van het Europese mededingingsrecht, en daarbij vooral te letten op het verbod van misbruik van dominante posities? Zo nee, waarom niet?

9
Valt het afdwingen van het stoppen met het inzamelen van PET-flessen, met als resultaat het ondermijnen van een statiegeldsysteem, onder het kartelverbod? Zo nee, waarom niet?

10
Kunt u bevestigen dat met de actie van het CBL het afschaffen van het statiegeldsysteem een doel op zich is geworden? Zo nee, waarom niet?

1) Artikel tijdschrift P+ People Planet Profit, Jaargang 2014-2015, nummer 66, "Lidl en Aldi afgekocht".

Volgens deskundigen zou de Stichting Afvalfonds sinds de oprichting in 2008 een stevig vermogen hebben opgebouwd.

Waarom werd het Afvalfonds indertijd opgericht? We citeren: “Om uitvoering te geven aan de verplichtingen uit het Besluit verpakkingen sloten het verpakkende bedrijfsleven, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en VROM in 2007 de Raamovereenkomst over de aanpak van de dossiers verpakkingen en zwerfafval voor de jaren 2008 tot en met 2012. Daarin is vastgelegd dat de inzameling van verpakkingsafval voortaan zou gebeuren door gemeenten die daarvoor een financiële vergoeding krijgen van het bedrijfsleven.”

Er is ook een overeenkomst waarmee gewerkt wordt. Het bedrijfsleven zegde in de Raamovereenkomst verpakkingen en verpakkingenbelasting onder andere toe: het verhogen van het gehalte hergebruikt PET-materiaal in nieuwe flessen. Het door Atsma afgesproken percentage van 25 procent gerecyceld PET-materiaal wordt volgens het laatste Inspectierapport wel en niet gehaald: de percentages schommelen tussen de 10,3 tot 47,3 procent, gemiddeld 31,7 procent. Volgens afvaladvocaat Rogier Hörchner komt van dit percentage 28 procent uit de statiegeld-inzameling en slechts 3 procent van de lopende  band van de Plastic Heroes.

Het Afvalfonds werd opgericht door Jacqueline Cramer (PvdA), toen minister van VROM. Zij schreef bij die gelegenheid: “Daartoe zijn de tarieven van de verpakkingenbelasting zodanig vastgesteld dat deze structureel een extra opbrengst kent van 115 miljoen euro. Daardoor kon de begroting van VROM jaarlijks met hetzelfde bedrag worden verhoogd. Op de begroting van VROM zal op grond van de Raamovereenkomst in ieder geval over de periode 2008 tot en met 2012 jaarlijks dit bedrag worden gereserveerd voor storting in het Afvalfonds.” Inmiddels stort de overheid die 115 miljoen dus niet meer.