Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
17 april 2012

Bankierseed straks wettelijk verplicht

 

Huh? Dat hadden de banken toch zelf al geregeld, het afleggen van een bankierseed? Hoe kan het dan toch nieuws zijn dat minister de Jager de bankiers die eed wettelijk oplegt? Een analyse.

Dit was het nieuws volgens het ANP:  “Bankiers en andere medewerkers van financiële ondernemingen moeten verplicht een eed of belofte afleggen. Ze moeten tijdens een officiële ceremonie beloven dat ze hun functie integer en zorgvuldig zullen uitoefenen, de klant centraal zullen stellen en het vertrouwen in de sector zullen bevorderen. Dat schrijft minister De Jager (Financiën) aan de Tweede Kamer. Hij wil de eed of belofte laten afleggen, omdat de gewenste omslag in de financiële sector ‘een sterke morele dimensie’ heeft naast het veranderen van wetten en regels.”

Maar wij wisten eigenlijk niet beter, dan dat de bankiers het afleggen van die eed al lang zelf hadden ingevoerd, met ingang van 1 januari 2010 zelfs. Zo was dat beloofd door de Nederlandse Vereniging van Banken, die de moreel-ethische verklaring van de Commissie Maas overnam. In de Code Banken stonden bovendien principes voor een zorgvuldig, beheerst en duurzaam beloningsbeleid. Voor leden van de Raden van Bestuur zou gaan gelden dat de variabele beloning niet meer mag bedragen dan maximaal 100 procent van het vaste inkomen.

De aanbeveling van de Commissie Maas stoelde op zijn beurt weer op een idee van Hans Ludo van Mierlo, oud-bankman bij de ING en Rabobank. In zijn boek 'Gepast en ongepast geld' werkte hij de beroemde artseneed van Hippocratis om tot een eed voor bankiers. Dat was al voor de bankencrisis. P+ pikte deze korte eed op, maakte er een nieuwsitem van en Van Mierlo bleek een zenuw in de samenleving te hebben geraakt, met name in de bankwereld.

Van Mierlo is de ontwikkeling van zijn idee nauwgezet blijven volgen. Hij kan dus precies verklaren waar De Jager de bankierseed nu wettelijk wil gaan verankeren. Van Mierlo: “Dat heeft met de weigering te maken van de toenmalige directeur van de Nederlandse Bank, Nout Wellink, om toezicht te houden op de uitvoering van de eed. Die rol was door de Commisie Maas aan hem toebedacht, maar Wellink bedankte daarvoor. De eed kwam wel in de Code Banken en alle Raden van Bestuur hebben inmiddels wel de verklaringen afgelegd, maar soms in een beetje verlegen lacherige setting. Wat moeten we vervolgens met dit document? Ergens opslaan? Waar? Voor wie?”

En dat is waarom na de parlementaire enquete over het financieel stelsel onder voorzitterschap van De Wit de Tweede Kamer om een steviger wettelijk fundament vroeg. Zo kwam de Bankierseed toch weer op de rol te staan en werd onderwerp van Kamermoties. 

Een belangrijk verschil met de eerdere plannen rond de vrijwillige verklaring is de keuze van toezichthouder. Er gaat dit keer niet ten tweede male een verzoek naar de opvolger van Wellink bij de Nederlandse Bank. Minister De Jager kiest voor het VVD-voorstel om ditmaal de Autoriteit Financiële Markten in te schakelen, wanneer bankiers hun belofte niet nakomen. Dit instituut kan bankiers zelfs uit hun functies zetten, als ze hun verplichte belofte niet nakomen. 

Het gaat De Jager bovendien niet alleen om de Raden van Bestuur, of de Raden van Commissarissen, maar over alle 250.000 medewerkers bij de banken in Nederland. En ook die bij verzekeringen, zelfs tussenpersonen worden niet uitgesloten. Allen namen van de mensen die de eed afleggen, komen volgens voorstel van De Jager in een register te staan.

Gaat de eed nu de cultuur in de financiele sector veranderen? Wij denken het eerlijk gezegd van niet. De beroemde artseneed is een hoogtepunt na een moeilijke studie, op het moment dat de praktijk gaat beginnen. Een scharnierpunt tussen theorie en praktijk. Bij de banken is de kans dan ook fors dat het afleggen van de Bankeneed in een wat lacherige sfeer zal blijven plaatsvinden, een opdracht die gezien kan worden als weer zo’n tijdrovende verplichting uit Den Haag. Het zou daarom niet zo gek zijn wanneer je voor het afleggen van de Bankeneed eerst iets meer zou moeten doen. Wat ons betreft is er werk aan de winkel voor leraren economie en ethici: verdieping voor 250.000 bankemployees. Pas na het met goed gevolg volgen van een module, mogen de door Van Mierlo bedachte (en daarna nauwelijks veranderde) eed worden afgelegd:

+ Ik verklaar dat ik mijn functie als bankier integer en zorgvuldig zal uitoefenen.

+ Ik zal een zorgvuldige afweging maken tussen alle belangen die bij de bank betrokken zijn, te weten die van de klanten, de aandeelhouders, de werknemers en de samenleving waarin de bank opereert.

+ Ik stel in die afweging het belang van de klant centraal en zal de klant zo goed mogelijk inlichten.

+ Ik zal mij gedragen naar de wetten, de reglementen en de gedragscodes die op mij als bankier van toepassing zijn.

+Ik zal geheim houden wat mij is toevertrouwd.

+ Ik maak geen misbruik van mijn bancaire kennis.

Ik zal mij open en toetsbaar opstellen en ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving.

+ Ik zal mij inspannen om het vertrouwen in het bankwezen te behouden en te bevorderen.

+Ik zal zo het beroep van bankier in ere houden.”

De brief van minister De Jager over de bankierseed

Downloads

Meer info download je hier:

Brief over Bankierseed De Jager (105 kb)