Noem ze medicijnmannen, sjamanen, wijzen der aarde of Earth Keepers. Op de meest verborgen plekken ter aarde vertellen ze in de film ‘Down to Earth’ over de verbindingen met de bron van ons bestaan.

Down to Earth, het is een film die net zo organisch is ontstaan als de reis over de aarde die Renata Heinen en Rolf Winters met hun drie kinderen begonnen in 2004. Vijf jaar lang zwierven ze over de aarde, op zoek naar mensen die nog leven zoals hun voorouders eeuwen geleden. Vijf jaar lang monteerden ze de beelden tot een geheel, waarna de gevonden wijsheden tot een universele boodschap groeiden. Ervaringen op een eiland in Australië begeleiden teksten van prachtige natuurbeelden: bergen, woestijnen, aanspoelende golven.

Hoe het begon? Winters was consultant, begeleidde bedrijven met leiderschapskwesties, maar voelde zichzelf leeglopen. Is dit alles wat er is? Met zijn vrouw Renata besloot hij zich terug te trekken in de natuur. Ze kwamen in Upper-Winconsin terecht en leerden de indianen daar kennen. De ontmoeting met een van de oudsten veranderde de richting van hun leven definitief. De 80-jarige medicijnman Nowaten bleek een bron van spirituele wijsheid te zijn voor de twee zoekers.

“We waren totaal overrompeld. Weggeblazen door de manier waarop hij schakelde tussen verschillende dimensies. Het kantelde onze kijk op het leven.” Het idee ontstond om deze gedachten op film vast te leggen, iets waar de indiaan een jaar over na moest denken. Toen hij uiteindelijk, kort voor zijn dood, toch toestemming gaf, was dit het begin van een wereldwijde zoektocht naar andere leiders van natuurvolkeren. Het kostte een jaar research om ze te vinden.

Het is een uniek document, want totaal afwijkend van de manier waarop ‘primitieve’ volkeren altijd worden vastgelegd. Dat varieert van bewogen documentaires over hun bedreigd bestaan tot real life soaps waarbij Westerse gezinnen een tijdje moeten wonen en leven in het traditionele stamverband (dat is lachen). Soms ook heel kritische documenten over de heelmeesters die met hun primitieve kruiden en ‘fratsen’ de moderne volksgezondheid juist tegenwerken.

Heinen en Winters kozen voor de inhoud. Dat resulteerde in een documentairefilm met veel gesproken tekst, een tot leven geroepen aflevering van het tijdschrift Happinez. We moesten ook denken aan Herman Wijffels, aan prinses Irene en aan de door ons bewonderde Joseph Jaworski, de Amerikaanse managementgoeroe die zich met groepjes topmanagers terugtrekt in gebieden van uiterste stilte, een aantal weken op zoek naar ‘gronding’. Hoe moet het natuurbesef dan wel niet zijn voor mensen die hun hele leven nooit anders gekend hebben dan de afzondering van een regenwoud of de eindeloze stilte van de woestijn van Namibië? 

De waarde hiervan? Renate bracht het zelf onder woorden. “We hebben deze film gemaakt om onze visie te delen over wat wij zien als fundament van een duurzame wereld: een manier van zijn, het bewustzijn van wie we werkelijk zijn en hoe we in het grotere plaatje passen. De film is niet het antwoord, maar stelt de vragen die mensen kan helpen een stap in de goede richting te zetten.”

Down to Earth ging in wereldpremière tijdens de Klimaatconferentie in Parijs, vorig jaar december, en ging toen succesvol de Franse bioscopen in. Heinen en Winters kregen veel verzoeken van scholen en organisaties om de film ook in eigen kring te vertonen, gekoppeld aan discussie. De Franse distributeur verbood dit echter. Daarom is de vertoning in meer dan 30 Nederlandse theaters nu door de makers zelf georganiseerd, zodat ze vrij zijn om in te gaan op verzoeken van enthousiaste bezoekers. Op de website van ‘Down to Earth’ staan bijzondere activiteiten aangekondigd.

De Nederlandse première werd mede mogelijk gemaakt door tapijtfabrikant Interface, dat ook een spannende nieuwe speurtocht is begonnen in het nog verder verduurzamen van de onderneming. Geanne van Arkel van Interface presenteerde de twee makers en hun inmiddels alweer een stuk ouder zijnde kinderen aan het Nederlandse premièrepubliek. De eerste screenings in Nederland zijn al uitverkocht, maar er volgen er nog vele.

Waar draait ‘Down to Earth’?