Waarom Nijmegen de meest duurzame gemeente is
Wat maakt Nijmegen de meest duurzame gemeente van Nederland? P+ laat de cijfers achter het onderzoek van de Lokale Duurzaamheidsmeter zien.
“De kopgroep is al vele jaren hetzelfde”, zegt onderzoekster Martha Klein van de lokale Duurzaamheidsmeter. Ze kan het zeggen, want ze stuurt de vragenlijst “al sinds eind jaren ’90 rond.”
Niet dat alle gemeenten meedoen. Het zijn er niet veel meer dan 100, van de 400 in Nederland. Is de kans groot dat het onderzoek daardoor een belangrijke duurzame gemeente mist? Dat denkt Klein niet, ook al weet ze het natuurlijk niet zeker. Wel valt het haar op dat de gemeenten die meedoen de vragenlijst steeds vlotter invullen. “Vroeger moest ik soms wel naar drie, vier verschillende mensen, voor verschillende onderdelen. We meten zowel het beleid op People, op Planet als op Profitgebied. Deze keer merkten we dat veel gemeenten een vast aanspreekpunt hebben aangesteld, een MVO-manager. Die overziet alle terreinen.”
Nijmegen werd dus nummero 1, Breda 2, Leeuwarden 3 en Arnhem kwam op de vierde plaats terecht. Bijzonder is de nummer 5, een kleinere gemeente is: Tytsjerksteradiel. Klein verklaart: “Als ze eenmaal goed op koers liggen, zie je dat gemeenten het goed bijhouden. Tytsjerksteradiel doet het al heel veel jaren goed, met haar 32.000 inwoners.”
Nijmegen heeft vooral ingezet op een groot warmtenet, bussen op groengas en duurzame energie. Er is veel energie bespaard met zonnepanelen en isolatiemaatregelen. Sinds 2008 is het energieverbruik in Nijmegen volgens de gemeente met 7 procent afgenomen terwijl het aantal inwoners is toegenomen.
Maar we kunnen nog wat preciezer kijken en de vragenlijst is interessant. Wat deed Nijmegen goed op People-gebied?
Het zit natuurlijk qua beleidsnota’s wel goed, dat geldt voor de meeste gemeenten. Beleid uitschrijven is leuk werk voor politici. Vraag is of ambtenaren daarna in staat worden gesteld om de mooie beloften in praktijk te brengen. Klein beaamt het: “Opvallend is wel dat nog maar weinig gemeenten beschikken over een MVO-beleidsplan en ook de borging in HRM, inkoopbeleid en verslaggeving verdient meer aandacht.”
Nijmegen scoort het maximum van 3 punten voor het verwoorden van een strategische visie op lange termijn. Maar de onderzoekster gaan daarna wel prikken. Wordt deze visie in samenspraak met burgers wel levendig gehouden? Onderzoekster Klein: “Je ziet sinds het laatste onderzoek van vier jaar geleden een sterke opkomst van burgerinitiatieven.” Nijmegen krijgt ook 3 punten voor het inspringen op deze nieuwe beweging van onderaf. Er is zelfs een structuur voor het faciliteren daarvan. Hoge punten ook voor het uitvoering geven van de eretitels Millennium gemeente en Faitrade gemeente.
Het maximum aantal punten krijgt Nijmegen ook weer voor de belofte om uiterlijk in 2015 ‘als organisatie’ klimaatneutraal te zijn. Dat is al over 1 jaar! Inwoners krijgen ook hulp bij het opzetten van eigen energieproductie. Ecologie is heel belangrijk binnen het groenbeheer in Nijmegen, net als stadslandbouw. Zelfs is er een visie en strategie ontwikkeld die de circulaire economie moet bevorderen. Dat is een nieuw thema, zegt Klein. Er zijn er meer. “Nog weinig gemeenten zijn bezig met het verduurzamen van recreatielocaties en evenementen. Andere onderwerpen die nog niet veel op de kaart staan zijn: het bevorderen van kraanwatergebruik, klimaatadaptatie en het stimuleren van ‘groene daken’.”
Bij dit aspect is duurzaam inkopen de achilleshiel. Overal in Nederland vinden overheden het een topprioriteit, totdat er daadwerkelijk iets aanbesteed moet worden. Dan is de portemonnee bijna leeg en krijgt een goedkope aanbieder de opdracht tot levering. Nijmegen krijgt toch het maximale aantal punten vanwege de belofte dat expliciet wordt aangegeven om kansen te scheppen voor lokale en regionale ondernemers binnen het duurzaam inkoopbeleid. Bovendien looft de stad een prijs uit ter waardering van lokale koplopers in duurzame innovatie.
Grappig is dat deze duurzaamheidsmeter ontwikkeld werd door Thijs de la Court, landelijk bekend wethouder te Lochem. Zijn gemeente staat op plaats 28.
P+ mag een PDF van de belangrijkste resultaten doorgeven. Zie de linkerkolom, onderaan.
Hier staan de 100 meest duurzame gemeente op rij. Door het aanklikken van de naam van de gemeente komen de details tevoorschijn. Vervolgens kan er specifiek gekeken worden op score naar People, Planet en Profit.