Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Jurriaan Kamp en Helene de Puy
Jurriaan Kamp en Helene de Puy
05 februari 2016

The Optimist lijdt miljoenenverlies

De verliezen van het idealistische tijdschrift The Optimist (voorheen Ode) van Jurriaan Kamp zijn minimaal 6 miljoen euro, mogelijk zelfs 10 miljoen euro.  Dat blijkt uit research, gefinancierd door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.

Het Fonds financierde een researchproject van onderzoeksjournalist Miro Lucassen, dat gepubliceerd werd op de website Villamedia, eigendom van de Nederlandse Vereniging van Journalisten NVJ. Het levert een onthutsend verhaal op, dat volkomen haaks staat op de positieve wereld die The Optimist de lezers voorschotelt: ‘Plant je dromen!’ De researcher zelf is cynisch: ‘Een ideaal dat dobbert op een miljoenenschuld.’ De ethische waarden zijn volgens de researcher niet terug te vinden in de bedrijfsvoering.

De Amerikaanse poot van het tijdschrift zou een marginaal blaadje zijn, dat elk jaar veel geld kwijt is aan het telkens opnieuw werven van de eigen abonnees. Hoofdredacteur Jurriaan Kamp en zijn vrouw Hélène de Puy zouden zichzelf in San Francisco een salaris van meer dan ton per jaar toekennen en er een dure levensstijl op nahouden.

Heel wat vermogende wereldverbeteraars zouden de afgelopen jaren forse verliezen hebben geleden. De Triodosbank schoot er volgens de researcher voor zeker een bedrag van 30 duizend euro bij in, ondanks een pandrecht. Bij een faillissement in 2014 was er na afdracht aan de curator en de fiscus nog 15 duizend euro over voor de schuldeisers, die samen een bedrag van 4 ton hadden uitstaan.

Lucassen constateert op de website Villamedia: “De grote beloftes en mooie woorden van Kamp leiden al tien jaar tot een beschamend resultaat. (-) Het bedrijf gedraagt zich in de praktijk voornamelijk als de privé bank van chief executive officer Jurriaan Kamp. Hij kan niet anders, zegt hij zelf: als directeur heeft hij een inkomen nodig en dat haalt hij uit de onderneming. Het bedrijf verkeert echter permanent op de rand van de afgrond. Leveranciers krijgen rekeningen niet betaald, aandeelhouders zien de waarde van hun investeringen keer op keer verdampen.”

Ode startte in 1995, als de ‘kroniek van de onderstroom’. Kamp stopte zelf het nodige privé-kapitaal in de onderneming, door een hypotheek op zijn huis in Rotterdam te nemen, in de dure wijk Kralingen. Lucassen: “Pas in het vierde jaar boekt de uitgeverij de eerste bescheiden winst. Uitgever/hoofdredacteur Kamp blijft onvermoeibaar op pad om fondsen te werven. Nieuwe particuliere investeerders met hart voor de goede zaak nemen een belang en bij het Bedrijfsfonds voor de Pers (de voorganger van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek) haalt hij eind 2001 een renteloze lening op van bijna 193 duizend euro, gevolgd door een lening voor digitale innovatie in 2011.”

Wie het vervolg leest, voelt na verloop van tijd een baksteen in de buik zakken. Kamp bedoelt het vast nog steeds heel goed, maar op zeker moment lijkt alles wat hij doet verwijtbaar te zijn. Een foto van een skivakantie in Californië, waar hij woont, sinds hij de Amerikaanse markt probeerde te veroveren? Dat valt slecht bij de vertaler en corrector, die al vele maanden geen vergoeding hebben ontvangen. Kamp zelf levert als commentaar dat het ‘maar een enkel dagje was’ en heel goed voor de gezinsverhoudingen. Die lijden heel erg onder de jarenlange 7-dagen durende werkweken.

De researcher sprak met een voormalige adviseur van Kamp over de investeerders die hun verlies moesten nemen: “Je gaat als aandeelhouder niet uitventen dat je geld verloren hebt aan zo’n charlatan. Rijke mensen willen iets goeds doen met een deel van hun geld, dit leek een manier en blijkbaar mag het dan wat kosten. Ze kijken er niet zakelijk naar, het is een manier om iets terug te doen voor de samenleving.”

Inmiddels is er toch weer een nieuwe aflevering van The Optimist verschenen, zelfs in het Nederlands vertaald, want eerder verscheen voor de Nederlandse thuismarkt de onvertaalde Amerikaanse versie. The Optimist blijft een kern van trouwe lezers houden, die er zelf hun schouders onder hadden gezet. Kamp zelf lijkt het inhoudelijk wel over een totaal andere boeg te gooien. Vroeger was hij wars van medicijnen: ‘Chemotherapie helpt tegen kanker… en de aarde is plat’, zo kopte het blad. Nu laat Kamp weten dat je depressies kunt bestrijden door het injecteren van vitamine B12. En geluk moet nu gezocht worden door het slikken van LSD. Het zou een oplossing kunnen zijn voor het Midden-Oostenconflict. Zelf heeft hij dit geestverruimende middel nooit genomen, bezweert hij aan het einde van het gesprek met een warme pleitbezorger van deze verboden drug.

Waarom zette het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek een researcher op een partij die tot tweemaal toe financieel ondersteund werd? Het fonds beantwoordt die vraag uitvoerig:

“Bij het blad Ode is meerdere keren vanuit het Fonds vergeefs geprobeerd om afspraken te maken over terugbetaling van een verleend krediet. We willen op z’n minst dat de subsidie ontvanger openheid biedt over zijn boekhouding in het algemeen en de besteding van de subsidie in het bijzonder. In het geval van Ode kwam die openheid niet, bleek de aanvrager zich in de VS te hebben gevestigd en stuitten we op een steeds ondoorzichtiger web van BV’s.

We vroegen het onze evenknie in de VS, the Knight Foundation, wat zij doen in zo’n geval. Zij vertelden dat ze dan een onderzoeksjournalist inschakelen. Dat leek ons een goed idee. Als alle vriendelijke verzoeken, mails, brieven en aanmaningen stranden, dan is er altijd nog journalistiek en dat past bij ons Fonds.

Dit verhaal is het resultaat van de zoektocht van onderzoeksjournalist Miro Lucassen. Voor de goede orde: het Fonds heeft hem voor deze publicatie betaald. We wilden graag weten hoe het zat met Ode. Het is goed dat het hier wordt gepubliceerd, want Lucassen heeft zijn verhaal geschreven om gelezen te worden. Wij zullen van onze kant blijven proberen om met Jurriaan Kamp eerlijke afspraken te maken.”

Het volledige stuk op de website van Villamedia