Tot 2050 wachten voor de Nederlandse economie 100 procent circulair is? Dat duurt veel te lang, zeggen de initiatiefnemers van de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie. Als het aan hen ligt, besteedt de overheid binnen vijf jaar alle bouwopdrachten volledig circulair aan.

Met dit standpunt roept het transitieteam onder leiding van de Eindhovense hoogleraar Elphi Nelissen de overheid – én de sector – op de lat hoog te leggen. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur & Waterstaat) nam deze week in totaal vijf transitieagenda’s in ontvangst, die de contouren schetsen voor een circulaire Nederlandse samenleving in 2050. Bij die gelegenheid kondigde zij aan dat van alle spullen die overheden inkopen in 2022 minstens 10 procent circulair moet zijn. Maar volgens hoogleraar Nelissen staat het thema van de circulaire economie momenteel zo prominent op de maatschappelijke agenda dat het zaak is nu door te pakken.

De overheid kan volgens het transitieteam vanaf 2030 compleet circulair aanbesteden. Daartoe moeten binnen vijf jaar alle uitvragen van rijk, provincies en gemeenten al circulair zijn. Allen waar dit nog niet volledig mogelijk is en er nog producten of systematieken moeten worden ontwikkeld is uitstel mogelijk. Een belangrijke stap is volgens het transitieteam ook het werken met materiaalpaspoorten. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken is daartoe een grondstoffenscanner ontwikkeld.

Als Kamerlid drong Van Veldhoven al aan op concrete stappen richting circulair inkopen door de overheid. Ook als staatsecretaris vindt zij dat ‘circulaire’ bedrijven voorrang moeten krijgen. Wat betreft financiering van innovatieve projecten denkt ze vooral aan de nieuwe investeringsbank Invest-NL, die in oprichting is. Over belastingvoordelen, waar in alle vijf transitierapporten voor wordt gepleit, is ze terughoudend. Het kabinet komt voor de zomer met plannen voor ‘fiscale vergroening’, en met een reactie op de transitieplannen.

Met de 10 procent circulair inkopen in 2022 die Van Veldhoven nu toezegt, wordt volgens haar 1 megaton CO2 bespaard. “Evenveel als alle Rotterdamse huishoudens aan gas verstoken.” Het betekent dat het rijk, gemeenten en andere overheden ieder jaar voor 6 à 7 miljard spullen en bouwmaterialen gaan inkopen die grondstoffen besparen.

De bouwsector zegt er klaar voor te zijn. Zoals met 3D-geprinte betonnen viaducten: lichter, maar even sterk en bovendien recyclebaar. En met de SmartCrusher van ondernemer Koos Schenk (genomineerd voor Circular Award 2017), waarmee beton voor het eerst volledig recyclebaar wordt.

Alle stukken met de 5 transitieagenda's 

Tekst Hans van de Veen