Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
André Nijhof Nyenrode
André Nijhof Nyenrode
28 januari 2020

Nijhof: Forecasting moet je afleren

Een stip op de horizon zetten. Dat hoor je vaak in duurzaamheidsland. Je zou denken: dat is forecasting. Maar nee, dat is het nou net niet, corrigeert hoogleraar André Nijhof. Duurzame ondernemers moeten juist leren hoe backcasting werkt. Dát gaat over het formuleren van een gewenste duurzame toekomst. En dán pas terug redeneren naar het heden, het jaar 2020. Daarom staat het begrip forecasting niet en backcasting wèl centraal in de nieuwe exclusieve cursus Changing the Game, die op 17 september van start gaat op Nyenrode Universiteit. Zet die datum alvast in de agenda. De cursusgids 2020 is al beschikbaar. Slechts 25 deelnemers.

Wanneer is Changing the Game 2020 gepland?

Op donderdag 17 en vrijdag 18 september

Op donderdag 15 en vrijdag 16 oktober

Afsluitende dag op vrijdag 6 november

Nijhof weet het: “Onze studenten aan Nyenrode worden eerst klaargestoomd in het denkkader van forecasting. Je kijkt naar het verleden, je ziet een bepaalde ontwikkeling en je probeert die trend iets bij te buigen in de richting die je graag zou zien. Je wilt bijvoorbeeld de omzet een paar procent omhoog brengen. Dát is forecasting. Het is belangrijk om bedrijfsprocessen te optimaliseren, efficiënter te maken. Maar ik zie dat vooral als spreadsheetmanagement.” 

Het is het laatste wat we nodig hebben om met radicale innovaties tot een duurzame wereld te komen, zegt Nijhof. “Dan zit de manier waarop we de bedrijfsvoering hebben ingeregeld ons heel vaak in de weg. Dat leidt juist tot de huidige niet-duurzame uitkomsten. Vandaar dat we bij strategische planning benadrukken: parkeer die forecasting maar liever langs de kant van de weg. Je moet even afleren om op deze manier naar duurzaamheidsthema’s te kijken.”

“Omarm backcasting,” adviseert Nijhof. Hij verwijst naar een Engelstalige uitdrukking: ‘Begin with the end in mind’. Nijhof: “Waar willen we over 10, 20, 30 jaar staan? Of nog veel verder weg? Het aantal jaren doet er niet toe, of hoe we het precies gaan doen. Belangrijker is eerst de vraag te stellen: als ik vooruitkijk in mijn sector, hoe verwacht ik dat deze er dan uitziet? Welke slagen heeft duurzaamheid tegen die tijd gemaakt? Pas als je daar een duidelijk beeld bij hebt, ga je terug naar het heden, naar het jaar 2020. En dan moet je wel degelijk meten waar we nu staan. Dan zie je ook het gat tussen heden en toekomst. En ook al weet je nog helemaal niet hoe je op die gewenste situatie in 2040 of 2050 moet uitkomen, je kunt wel nagaan wat de eerste stappen zijn die jou dichter bij dat doel brengen.”

Dus bij backcasting kijk je niet terug naar de jaren die al achter ons liggen?

“Dat is niet relevant. Het verleden doet er niet toe.”

In plaats daarvan kies je een toekomst. We moeten bijvoorbeeld als wereld in 2050 klimaatneutraal zijn.

“Deels kun je dat als overheid doen, klimaatneutraal willen zijn. Rijkswaterstaat heeft de stip niet op 2050 maar op 2030 gelegd. De emissievrije bouwplaats moet dan een feit zijn. Dus als er ergens gebouwd wordt, willen ze gewoon geen CO2-uitstoot meer hebben. Van daaruit gaan ze terug. Okay, we staan nu in 2020 en overal draaien dieselgeneratoren. Ergens in de komende tien jaar moeten we die dus kwijt zien te raken. Wat zijn de alternatieven? Wat kunnen we nu al doen? Wat kunnen we over een paar jaar doen? Daaruit blijkt dat het algemene beleid van de overheid heel concreet kan worden ingevuld.”

Gaat de cursus Changing the Game ook over backcasting?  

“Het hele gedachtengoed achter de cursus is op backcasting gebaseerd. Bij ons is de stip op de horizon het einde in fase 4, waarin de regels van het spel definitief veranderd zijn door verandering van wet- en regelgeving. Dan hebben we er vertrouwen in dat bijvoorbeeld honger uitgebannen is, of kinderarbeid niet meer bestaat. Vanuit dit doel ga je terug naar het heden om vast te stellen in welke fase een sector nu nog zit. Dat kan fase 0 zijn, waarbij er nog een crisis of een schandaal moet komen om tot actie aan te zetten. Of fase 2, waarop bedrijven nog volop aan het concurreren zijn op duurzaamheid. Waar het om gaat: accepteer waar je in het heden staat. Met de wetmatigheden die wij in ontwikkelingen zien, weet jij als cursist welke vervolgstappen je moet maken. Tijdens Changing the Game maken we dat praktisch omdat we met elkaar kijken naar de organisaties van alle deelnemende cursisten. Wat zijn de zaken waar jij tegenaan loopt?”

Waar komt die term backcasting vandaan?

“Die komt uit de context van de Natural Step, met als belangrijke voorbeeld het bedrijf Interface. De topman Ray Anderson zei in 1994 waar hij in 2020 wilde staan, qua duurzaamheid. Hij benoemde dat ook als ‘Mission Zero’ en ‘climbing Mount Sustainability’. Dat is typische backcasting."

Nijhof en Simons vernieuwden de Natural Step-methode tot een eigen 8-stappenplan. “Maar de principes zijn gelijk gebleven”, erkent Nijhof. “We zijn inmiddels weer heel wat jaren verder. In de beginjaren ging het vooral over de vraag hoe een individueel bedrijf duurzaamheid strategisch kon inplannen. Het ging nog weinig over andere marktfactoren. Maar het is nu geen 1994 meer. We weten nu veel meer. En in 2020 zitten we middenin de transities. Die kun je als bedrijf alleen niet oppakken. Ook niet als overheid en ook niet als kennisinstelling. Al die actoren hebben samen een rol te vervullen. Wat de rol van een partij is, verschilt in fase van transitie. Maar ook van het doel dat je stelt. Het pad dat je moet belopen om de textielsector circulair te maken is anders dan wanneer je pesticiden in de katoen wilt uitbannen. Deelnemers in Changing the Game doorlopen die stappen en moeten hun strategie vervolgens pitchen. Daarna ontstaan interessante discussies. En komen vragen op. Waarom heb je de rol van de financiële instellingen niet in je strategie meegenomen?” 

Reserveer nu alvast een plaats in de exclusieve cursus Changing the Game 2020. Het aantal deelnemers is beperkt: slechts 25 plaatsen. 

Aanmelding Changing the Game 2020