Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
NOVI toekomstbestendig energielandschap, foto Mischa Keijser
NOVI toekomstbestendig energielandschap, foto Mischa Keijser
24 december 2018

Waterstof geschikt voor aardgasnet

Het fijnmazige aardgasnet in Nederland blijkt geschikt te zijn voor waterstof. Vanuit de Eemshaven in Groningen kan met de energie van windparken op zee waterstof gemaakt worden. Dat is goedkoper dan het compleet nieuw bouwen van elektriciteitsmasten of het opslaan van elektriciteit in batterijen. Dit blijkt uit de nieuwste P+ die het ‘toekomstbestendig energielandschap’ van Nederland in kaart brengt. Dit naar aanleiding van de kabinetsvisie op de Nationale Omgevingsvisie (NOVI).

Download de P+ Special ‘Straks: toekomstbestendig energielandschap’ nu gratis als PDF.

In wat voor land leven wij straks? Over die vraag gaat de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). In een toekomstbestendig energielandschap verdwijnen de CO2-wolken van de kolencentrales. Ervoor in de plaats staan er langs de kust ‘stopcontacten’ uit zee, die de elektriciteit van de windmolenparken doorvoeren. Gaan we met deze energie een sterke waterstofeconomie opbouwen, die gebruik maakt van ons uitgebreide net van aardgasleidingen? In de Groningse Eemshaven is die toekomst al begonnen. 

P+ onderzocht in deze Eemshaven en het nabij gelegen Chemie Park Delfzijl hoe de prioriteiten in praktijk uitpakken die coördinerend minister Kajsa Ollongren van het ministerie van Binnenlandse Zaken formuleerde.

+ “De energie van zee wordt zoveel mogelijk gebruikt voor de grootverbruikers in de kustregio’s. Waar mogelijk wordt het gebruik nog verder geconcentreerd door clustering van bedrijven.”

+ “Clustering van windmolens en grotere zonneweiden in het landelijk gebied voorkomt versnippering”

+ “Zonnepanelen op daken, en andere innovaties in de gebouwde omgeving, genieten de voorkeur”

Deze quotes komen uit het Kabinetsperspectief op de Nationale Omgevingsvisie, van oktober 2018.

Veel van deze principes zijn nu al praktijk in de Eemshaven. P+ sprak met belangrijke stakeholders in het noorden van het land die werken aan de energietransitie. Deze is in een stroomversnelling gekomen, nu besloten is de productie van aardgas op termijn te gaan stoppen .

De havenmanagers Robert van Tuinen en Erik Bertholet vertellen hoe de Eemshaven verandert in ‘een stopcontact uit zee’, waar steeds meer elektriciteit aan land komt. In de Noordzee boven de Waddeneilanden produceren nu al vele windparken groene stroom. Een deel daarvan komt in Groningen aan land. Het is een gunstige vestigingslocaties voor datacentra, die een grote stroombehoefte hebben. Google gaat het datacentrum in de Eemshaven dan ook uitbreiden. De havenmanagers in deze P+ Special: “Je hoeft in de Eemshaven niet eerst eindeloze wijzigingen van bestemmingsplannen door voordat je een vestigingsvergunning hebt” 

Hoogleraar dr. Ad van Wijk van de TU Delft werkt twee dagen per week in Groningen. Hij is een vurig pleitbezorger van de keuze om de groene elektriciteit om te zetten in waterstof. Het kan dienen als opslag van energie, in plaats van batterijen. Dit om pieken en dalen in de productie op te vangen. De lege zoutkoepels bij Delfzijl kunnen de waterstof goed bufferen. Van Wijk in deze P+ Special: “Het omzetten van elektriciteit naar waterstof is een stuk goedkoper dan de bouw van een compleet nieuwe infrastructuur van masten en kabels.”

De chemische plant manager Paul Compagne van BioMCN zegt deze waterstof goed te kunnen gebruiken:“Je kunt grijs fossiel aardgas vervangen door groene waterstof van windparken op zee.” Nu al staat er aan de rand van het Chemie Park Delfzijl een tankstation voor groene waterstof van PitPoint.

Ook overheidsbestuurders maken zich op om duidelijk te maken dat de toekomst van hun provincie nauw verbonden is met de toekomst van Nederland. Van oudsher levert het noorden al energie. Was het vroeger turf, nu nog aardgas, in de toekomst zal het een combinatie van groene stroom en andere groene energiedragers zijn. De gedeputeerde Patrick Brouns stelt in P+:“We worden in Groningen steeds beter in het vertellen waar we al heel lang goed in zijn.”

De aanleiding voor deze journalistieke speurtocht is de Nationale Omgevingsvisie (NOVI).

Langzaamaan wordt duidelijk hoe een toekomstbestendig Nederland er uit kan komen te zien. Straks zal Nederland geen enorme kolencentrales meer hebben die verspreid over het hele land staan. De grootste ‘stopcontacten’ uit zee staan in de toekomst aan de kust.

Wat betekent dit voor de inrichting van ons land? Waar de elektriciteit van zeewindparken aan land komt, staat bij voorkeur een fors industriepark met een forse energiebehoefte. 

Nederland is het enige land ter wereld dat door eigen bewoners is gemaakt. Het is nog steeds niet af en zal ook nooit af zijn. Dat blijkt ook uit het kabinetsperspectief. Natuurlijk, de grachten in de grote steden liggen er al eeuwen. Ook de oude graanmolens zullen in de toekomst verwijzen naar ons verleden. 

Vooral op energiegebied zal het Nederland van straks er anders uit gaan zien. De hoge CO2-pluimen van de kolencentrales gaan verdwijnen, die in Amsterdam als eerste. Ervoor in de plaats zullen we vanaf het strand in de verte steeds meer windparken op zee gaan zien. 

Over een jaar of vijftien, dertig zijn de steden groter, want de trek naar de grote stad zet wereldwijd onverminderd door. Tot 2025 komen er op de woningmarkt in Nederland nog 500 duizend huishoudens bij. In 2030 moeten er een miljoen woningen in Nederland zijn bijgebouwd. Hoe kan dat? Gaan we nieuwe woonwijken dichter en compacter bouwen? Staan er straks laadpalen in alle straten, om elektrische auto’s op te laden? En is het geliefde boerenland met grazende koeien dan nog wel dichtbij? Ziet dat er straks ook anders uit? Zullen de weilanden vol bloemen staan, wanneer er niet meer gespoten mag worden met omstreden gif? Staan er naast de met pv-panelen bedekte boerderijdaken ook vergistingsinstallaties naast de schuur die groen gas produceren? 

Het zijn allemaal keuzes, die soms al gemaakt zijn, soms in de maak zijn en soms nog gemaakt moeten worden. Er is ook niet één enkele partij die hierover beslissingen neemt. Bij de toekomst van Nederland zijn verschillende ministeries betrokken, net als provincies, gemeenten, planbureaus en kennisinstellingen, burgers en maatschappelijke organisaties. Plus het bedrijfsleven, niet te vergeten. 

Zoveel stakeholders met evenzovele plannen, belangen en meningen vraagt om overzicht. De NOVI geeft daarom richting en maakt keuzes. Het is de bedoeling om de beschikbare ruimte beter te gebruiken door slimme combinaties te maken. De kwaliteiten van de gebieden zullen daarbij centraal staan. De gevolgen van deze keuzes mogen niet afgewenteld worden op een bepaald gebied of naar toekomstige generaties. Eerlijk delen behoort tot de inrichtingsprincipes van de NOVI. Zo moet voorkomen worden dat we nu beslissingen nemen waar we straks spijt van hebben. Dat betekent balanceren tussen het nemen van noodzakelijke maatregelen en opties openhouden. 

Voorop staat dat Nederland zich wil handhaven in de top 5 van de meest concurrerende economieën ter wereld. Om deze internationale concurrentiepositie te behouden, is duurzame groei noodzakelijk. Daarom zullen onze havens en luchthavens (mainports), onze kennisclusters (brainports) en onze agrarische toplocaties (greenports) veranderen. Maar het meest zichtbaar zullen toch de veranderingen zijn om te komen tot een toekomstbestendig energielandschap, zonder uitstoot van CO2. Ook daar is een naam voor: ‘energyports’. 

En daar is Eemshaven de belangrijkste van in Nederland.

Lees het complete verslag hierover in de P+ Special ‘Straks: toekomstbestendig energielandschap’

Meer over de Nationale Omgevingsvisie

Downloads

Meer info download je hier:

Special NOVI toekomstbestendig energielandschap (2122 kb)