In de duurzaamheidswereld dringt het besef door: al die jaren van inspanningen leveren niet de gewenste resultaten op. We leven nog steeds niet in evenwicht met wat de planeet ons kan bieden. Het economische systeem zelf zit in de weg. Systeembouwers als Ralph Thurm komen met fundamentele voorstellen voor een nieuwe economie. Plus een compleet nieuwe informatiestructuur voor ondernemingen.

Hoe het onmogelijke te veranderen? Daarover gaat de P+ Special van deze week.

Thurm wil naar een nieuw economisch systeem en heeft daar grote haast mee: “Een groene, inclusieve en open economie.” Daar zijn dus heel andere getallen voor nodig dan vandaag in spreadsheets worden ingeklopt. Thurm wil naar een boekhouding die lijkt op een natuurlijk ecosysteem, vol met verbindingen. “Zelfs bomen praten met elkaar, via hun wortels. Waarom zouden wij dan als mensen geen samenhang kunnen aanbrengen?” 

Het team achter r3.0 werkt aan een compleet nieuwe informatiestructuur. Alles past erin: rapportage, data, accounting, nieuwe businessmodellen en transformatie. Aanbevelingen ook, om vanuit het huidige systeem over te gaan naar het einddoel. Deelnemers aan de eigen leergang Transformation Academy worden meegenomen op een symbolische bergbeklimming om de nieuwe informatiestructuur toe te kunnen passen. Dat het praktisch is, bewijst het gebruik van de methode door ziektekostenverzekeraar VGZ om een ommezwaai te kunnen maken van betalen voor gezondheidsschade naar het betalen van preventie.

De toekomst die de systeemdenkers voor zich zien bestaat al een beetje. Thurm neemt de ideeën van true pricing in het nieuwe systeem op, maar splitst deze op in vijf delen. Het eerste noemt hij ‘True Costing’. “Dit gaat over de werkelijke prijs van een product, waarbij de huidige nu niet ingecalculeerde effecten op de planeet worden meegenomen, zoals vervuiling en gebruik van grondstoffen.” Ten tweede is daar het berekenen van ‘True Benefit’. “Bijvoorbeeld boeren die een minder grote veestapel nemen, natuurwaarden toevoegen en meer CO2 in hun bodem opnemen. Daar moet een beloning voor komen.” Als derde komt ‘True Pricing’. “Daarbij wordt per product de werkelijke waarde aangegeven, op basis van criteria als People, Planet, Prosperity.” Daarna komt er ‘True Taxation’, waarbij de fiscus een lagere belastingaanslag oplegt aan bedrijven die hun grondstoffenhonger weten te beperken of materialen in een circulair systeem weten onder te brengen. Ook het aanbieden van banen levert een lagere belasting op. De vijfde pijler is tenslotte ‘True Remuneration’, een beloning voor bereikte resultaten.

Thurm verduidelijkt deze aanpak met het voorbeeld van een waterkringloop. “Dit gaat over de hoeveelheid beschikbare kubieke meter water in een habitat. Nu neemt het bedrijf met het meeste kapitaal alle water dat nodig is voor de eigen productie. Dan kan ten koste gaan van andere bedrijven, of de natuur, of de bevolking in datzelfde gebied. In het nieuwe systeem wordt eerst de hoeveelheid beschikbaar water bepaald. Vervolgens wordt dit eerlijk verdeeld. Hoeveel mag ik? Hoeveel krijg jij? Dit is een stimulans voor bedrijven die water te kort komen om circulair te gaan werken. Misschien doen ze het zelfs zo goed, dat ze zelfs minder water nodig hebben dan ze is toebedeeld. Dat overschot aan rechten verandert dan in een teveel aan rechten. Deze beloning kan doorverkocht worden. Wie niet duurzaam wil ondernemen, betaalt de volledige prijs. Of moet zelfs extra rechten inkopen. Dat kun je allemaal in cijfers of nieuwe currenciesvastleggen. En dát is een systeemverandering.”

Download de gratis P+ Special 'Naar een nieuw economisch systeem' voor de volledige tekst van dit interview