Er is onder bedrijven internationaal een groeiende belangstelling om via een stichting de missie van de onderneming veilig te stellen. Vooral voor purpose gedreven ondernemers is Steward Ownership een garantie dat externe financiers niet met de maatschappelijke doelen aan de haal gaan, om sneller winst te kunnen maken. 

In de P+ Special van deze week ‘Hoe stel ik mijn missie veilig?’ wordt het Steward Ownership-model uitgebreid besproken. Stichting DOEN financiert al enkele start-ups volgens dit model.

De oudste met succes toegepaste modellen zijn in Duitsland te vinden, met de industrieel-filantroop Robert Bosch als pionier. Bosch had met het oog op zijn opvolging al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog deze bijzondere bedrijfsconstructie in zijn testament laten vastleggen. Hij wilde zijn aandelenpakket in een aparte juridische constructie onderbrengen, waardoor een deel van de bedrijfswinst ook in de toekomst naar maatschappelijke doelen zou gaan. Hij had als aanhanger van de homeopathische geneeskunde zelfs ziekenhuizen gesticht, die bekend stonden om hun goede verzorging van patiënten. 

Zijn wilsbeschikking werd na zijn dood in 1942 uiteindelijk in 1969 omgezet in de Robert Bosch-Stiftung (een stichting, red.), die tot op de dag van vandaag functioneert.  Het bedrijf Bosch werd er nooit slechter van. Het merk Bosch is alom tegenwoordig als kwaliteitslabel in tal van markten en telt 290 duizend medewerkers, met een jaarlijkse omzet van 49 miljard euro. De nazaten van Bosch bezitten nog steeds enkele procenten aandelen.

In Nederland is een van de meest bekende voorbeelden de Nationale Postcode Loterij, waarvan de oprichters zelf hun aandelen in 2017 onderbrachten in een vergelijkbaar Steward Owned organisatie: Novamedia Foundation. Dit betekent dat het concept van de Postcode Loterij nooit voor iets anders ingezet kan worden dan voor het werven van geld voor goede doelen. Andere voorbeelden: Triodos Bank, TBI en vestigingen van de biologische supermarkt Odin.

Stichting DOEN presenteerde op ImpactFest in Den Haag jonge start-ups met het Steward Owned-model, waarin wordt geïnvesteerd. Uit Duitsland kwam Achim Hensen, co-founder van Purpose Stiftung in Hamburg, die stelt: “Steward Ownership is gefundeerd kapitalisme 2.0.”

Volgens Hensen is er een nieuwe generatie investeerders die er geen bezwaar tegen heeft om een onderneming te financieren waarbij de macht van het externe kapitaal beperkt is.

Hensen in P+: “Aandeelhouders kunnen nog steeds macht krijgen. Ze kunnen informatierechten hebben, vetorechten, consultatierechten en rechten voor beleggersbescherming. Maar ja, het stuur blijft wel in handen van de ondernemer. Dat lijkt voor veel beleggers geen groot probleem te zijn. Veel van hen willen sowieso de ondernemers aan het stuur hebben. De investeerders kunnen en zullen nog steeds een belangrijke en krachtige rol spelen, zelfs met de scheiding van stemrecht en economische rechten. Ik ervaar de relatie op deze manier als buitengewoon vruchtbaar. Dus kort geantwoord: de investeerders die graag met die structuren meegaan, zijn er steeds meer. Het is nieuw voor velen, maar het werkt ook voor velen.”

Download P+ Special over het veiligstellen van de bedrijfsmissie: Steward Ownership