Hij sloeg als staatssecretaris van Economische Zaken de heipalen in de grond voor MVO Nederland. Gerrit Ybema is gisteren op 66-jarige leeftijd overleden. Onze condoleances.

Directeur Willem Lageweg van MVO Nederland liet weten "zeer verdrietig" te zijn door het overlijden van haar grondlegger Gerrit Ybema. Lageweg: "Door zijn vooruitziende blik is MVO Nederland geworden wat zij nu is: een succesvolle publiek-private kennis- en netwerkorganisatie waarin bedrijfsleven en overheid goed samenwerken bij het verduurzamen van onze economie. Ybema was een pragmatische en resultaatgerichte verbinder. Het is een kwaliteit die in onze steeds complexere samenleving meer dan ooit nodig is. Wij gedenken Gerrit Ybema met veel warmte en waardering."

Ybema was een prominent lid van D66 en ontving aan zijn ziekbed de groten uit de partij. Pechtold heeft hem persoonlijk bedankt voor zijn inzet: “Gerrit was een vrolijk mens, zat vol humor. Hij bleef de partij immer trouw en was altijd bereid mee te denken.”

Ybema was in het tweede 'Paarse' kabinet Kok tussen 1998 en 2002 staatssecretaris van Economische Zaken. Daarvoor zat hij in de Tweede Kamer. Ybema was al sinds 1978 lid van de partij en zat in het verleden ook namens D66 in de gemeenteraad van Leeuwarden

Uit de stukken die hij als staatssecretaris schreef, blijkt hoe groot de vlucht is die MVO heeft genomen. Na het rapport ‘De Winst van Waarden’ van de Sociaal Economische Raad, onder persoonlijk voorzitterschap van Herman Wijffels, bereidde Ybema de komst van ‘het kennis- en informatiecentrum Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ voor, dat MVO Nederland zou komen te heten.

Uit een verslag: “In het kabinetsstandpunt van april 2001 over maatschappelijk verantwoord ondernemen staat het voornemen om te komen tot een onafhankelijk kennis- en informatiecentrum dat actief informatie over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) verzamelt, analyseert en verspreidt. Het voornaamste doel van het kennis- en informatiecentrum is dan ook het bevorderen van kennis- en informatie-overdracht over MVO, zowel in de nationale als in de internationale context. Daarbij zal de onderlinge dialoog tussen ondernemers, maatschappelijke organisaties, (lokale) overheden en burgers worden bevorderd en ondersteund. Omdat er al veel organisaties zijn die zich op een of ander wijze bezig houden met MVO, zal het kenniscentrum ook een coördinerende en doorverwijs functie krijgen.”

De organisatie die Ybema voor ogen stond, is er inderdaad gekomen en onder leiding van directeur Willem Lageweg een ankerpunt geworden voor vele bedrijfstakken waarin honderdduizenden MKB-ers actief zijn.

Anders thema’s die ook al speelden in de tijd dat Ybema staatssecretaris was: De Raad voor de Jaarverslaggeving bleek bereid te zijn om in de verslaglegging aandacht aan MVO te besteden. Hoe dat echter moest? Ook in deze ontwikkeling speelde Ybema een belangrijke rol door het Global Reporting Initiative naar Nederland te halen. Deze VN-organisatie ontwikkelde universeel toepasbare modellen voor verslaglegging, ook voor het midden- en kleinbedrijf. Het GRI haalde op zijn beurt (samen met Maurits Groen) Al Gore naar Nederland, die toen net zijn film ‘An Inconvenient Truth’ had uitgebracht.

In zijn tijd als staatssecretaris bestond het grote bedrijvennetwerk Samenleving en Bedrijf nog, dat nu is opgegaan in MVO Nederland. Ybema steunde onder meer een programma ‘ter stimulering van de samenwerking tussen lokale overheid en ondernemers (veelal MKB). Dit programma onder de naam Steeds Beter, heeft tot doel om in 15 grote steden winstgevende projecten op te zetten gericht op een betere stad voor iedereen. De opgedane kennis en ervaringen worden verspreid in samenwerking met de Kamers van Koophandel, Syntens en MKB-Nederland.’

Zelfs was Ybema een van de grondleggers van het duurzaam inkopen door de overheid. “In opdracht van het ministerie van Economische Zaken heeft KPMG onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om een leidraad te ontwikkelen voor maatschappelijk verantwoord inkopen door de Rijksoverheid. Voornaamste conclusie is dat het ontwikkelen van een leidraad een juridisch zeer complexe zaak is met name door het stelsel van Europese aanbestedingsrichtlijnen. Er is bij de inkopers wel draagvlak. Op deelterreinen lopen er al wel enige initiatieven. Conclusie van staatssecretaris Ybema is om de discussie op Brussels niveau voort te zetten in het kader van het Groen Boek (een onderzoek van de Europese Commisssie). Pas indien op Europees niveau een leidraad ontstaat kan het naar Nederlands beleid worden omgezet. Wel zal de staatssecretaris de discussie met departementale inkopers voortzetten om bestaande ‘good practices in kaart te kunnen brengen.”

Na zijn politieke loopbaan stichtte hij een eigen bedrijfje: Ybema Economy Solutions. Ybema, ridder in de orde van Orde van Oranje Nassau, beschikte over een groot netwerk, grossierde in nevenfuncties (16) en was lid van de Heeren Zeventien, een exclusief gezelschap van invloedrijke mannen in Friesland.

De MVO-bedrijven zijn het nodige aan deze pionier verschuldigd. Wij wensen zijn partner, kinderen, familie en vrienden veel sterkte toe.

Teken hier het condoleanceregister: