De ING Bank en Grontmij rapporteren nu al in hun jaarverslag in welk landen zij belasting betalen. Daarmee gaan ze zelfs verder dan wat de OESO voorstaat met ‘country-by-country reporting’.

De OESO/OECD wil zo een einde te maken aan belastingontduiking door internationaal opererende concerns.

Dat deze Nederlandse bedrijven voor de troepen uit lopen blijkt uit onderzoek van de VBDO (Vereniging Beleggers in Duurzame Ontwikkeling) van dit jaar. In het rapport ‘Tax Transparency Benchmark 2015’ wordt Grontmij als Best Practice gepresenteerd. Naast de ING en de KASbank haalde geen enkel ander Nederlands concern het maximaal aantal punten op de vraag: ‘Op welke basis doet uw bedrijf verslag over betaalde vennootschapsbelasting? Is dat per land (3 punten), per regio (2 punten) per segment (1 punt) of ‘company wide’ (0 punten, want wettelijk verplicht).

Annemieke Reijngoud van de VBDO licht de glanzende prestatie van Grontmij toe. “Als je kijkt naar de landen waar Grontmij omzet draaide, dan zijn dat Nederland, Duitsland, Zweden, België, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. De cijfers die Grontmij geeft zijn heel specifiek, zo was de omzet in Nederland 209.602 duizend euro en wordt ook de waarde van de bezittingen gegeven: 173.595 duizend euro. Dat deze cijfers in het jaarverslag staan is heel bijzonder. Dat vraagt zelfs de OESO met de nieuwe BEPS-voorstellen niet eens. Concerns hoeven zulke cijfers volgens BEPS slechts aan de belastingdiensten van elk land op te geven, maar niet aan de aandeelhouders en andere stakeholders te melden. Wij vinden dat jammer, want niet overal ter wereld zijn belastinginspecties krachtig genoeg. Met name in arme landen moeten ze het met minder kennis en middelen doen. Transparantie zou een extra pressiemiddel opleveren.”

Grontmij is echt heel uitvoerig, door ook het aantal werknemers in de verschillende landen op te sommen, in fulltime equivalenten. Dat zijn er in Nederland bijvoorbeeld 1800 en in Duitsland 602. Helaas zal het voor dit bedrijf ook meteen de laatste keer zijn, want de aandelen zijn inmiddels vrijwel volledig in handen van de Zweedse branchegenoot Sweco. Naar verwachting verdwijnt Grontmij in november van de beurs en zal dan ook geen jaarverslag meer hoeven te publiceren. Mogelijk verdwijnt de naam zelfs, volgend jaar.

Dat de ING Bank ook al ‘een landenrapportage’ doet is iets minder opvallend, volgens Reijngoud. “Dat zit er voor alle banken aan te komen, maar de ING is in de financiële wereld wel de koploper.”

En Unilever dan, de winnaar van deze VBDO-Benchmark? Reijngoud: “Unilever heeft besloten op regioniveau te rapporteren. Had de Grontmij dat ook gedaan, dan waren ze snel klaar geweest, door Noordwest-Europa op te voeren. Geen 3, maar 2 punten dus voor Unilever. Ik vermoed overigens wel dat ze intern al helemaal gereed zijn voor het aangifte doen per afzonderlijk vestigingsland, ook al wordt dat dus niet naar buiten gebracht.”

In de Tax Transparency Benchmark kan Unilever overigens nog extra punten scoren, door uit te leggen waarom gekozen wordt voor een ‘regionale’ verantwoording en niet voor een landelijke.

Uit het onderzoek van VBDO kwamen meer Good Practices naar voren. Shell is een goed voorbeeld omdat het gedetailleerd rapporteert over het bedrag aan belasting dat wordt afgedragen. Veruit de hoogste bedragen gaat naar vennootschapsbelasting betaald aan het land Nigeria (2.290 miljoen dollar) en royalties (727 miljoen dollar.) Het bedrag aan indirecte belastingen dat Shell aan een afzonderlijk land betaalde was in Duitsland het hoogste: 21.262 miljoen dollar.

DSM schreef volgens de VBDO een duidelijke visie over het eigen perspectief op belasting betalen. En ook was er een loftuiting voor de Rabobank die als coöperatieve bank niet beursgenoteerd is, en ondanks minder publieke druk om cijfers openbaar te maken toch openlijk communiceert over de eigen belastingpolitiek.

“Blij met BEPS dus”, rondt Reijngoud af. En ook dan nuanceert ze: “We maakten deze rapportage toen de plannen van de OESO al in de 'pipeline' zaten. En we gaan ermee door, want ook komt de country-by-country reporting er voor belastingdiensten, het is een eerste stap. Wij willen graag dat alle concerns hun belastingafdracht in het duurzaamheidsverslag zetten. Wij blijven op publicatie van cijfers over omzet en bezittingen en afdracht aan de fiscus per afzonderlijk land aandringen.”

Tax Transparency Benchmark 2015

De Kristaluitreiking op 19 november staat dit jaar in het teken van ‘Open over belasting betalen’. De bijeenkomst is gratis toegankelijk. Aanmelden via a.m.slaa@minez.nl. Staatssecretaris Eric Wiebes geeft hier ongetwijfeld zijn mening over de voorstellen van de OESO.