Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Cover The Making of Landscapes
Cover The Making of Landscapes
17 augustus 2018

P+ Special: Het maken van eco-landschappen

We beginnen landschappen als een ecologisch geheel in te richten. Zwerfkeien van al gauw honderden kilo’s in Nederlandse steden en dorpen getuigen daar van. Kunstenaars maken werk dat rotsen toont als beeld van onverzettelijkheid en beweging tegelijk. 

Daarover gaat de P+ Special van deze week. De aanleiding voor dit nummer is de opmerkelijke komst van enorme zwerfkeien in steden, dorpen, in kunstuitingen. Maar ook het ecologisch van maken landschappen is ook een thema van beleidsmakers, zowel in Nederland als in opkomende landen. IDH maakt bescherming en herbeplanting van tropische regenwouden mogelijk, om zo oorspronkelijke landschappen te bewaren en te herstellen.

Leveranciers van zwerfkeien bevestigen de trend. Keienleverancier Puik uit Hilversum ziet al jaren de bestellingen van grote keien stijgen. “Moet je eens in Amersfoort gaan kijken. Of in Utrecht. Of hier in Hilversum. Daar is De Kei ook al lang niet meer de enige kei.” Heel ontnuchterend is zijn verklaring voor de groei van deze nichemarkt. “Ze worden gebruikt voor afbakening. Door die steen kun je niet voor een terras parkeren. Je kunt ook de bocht niet kort  nemen, want dan mag je meteen door naar de garage.” 

Oud-stedenbouwkundige Piet Koster van Amsterdam zocht enorme zwerfkeien voor het schoolplein van het 4eGymnasium. Hij kwam terecht bij de steenhandel Van Harn in Wekerom. De mystiek aandoende rotsformatie vormt nu de entree van de Houthaven, een nieuwe wijk van energieneutrale woningen, zonder gasaansluiting. 

Van Harn zocht al eerder voor de Duits-Koreaanse kunstenares Anne Duk Hee een zwerfkei van zes ton, die ze in 2018 in een enorm vissersnet in het Belgische Zeebrugge tussen twee boeien hing. De titel van dit werk: “I Traveled 1,8 Milion Years To Be With You’. Ook de zes zwerfkeien van twee tot drie ton onder de rode fontein ‘La Source’ voor het gerechtsgebouw in Breda werden door keienspecialist Jan de Vries met de kunstenaar uitgezocht. “Ik lever ze zo groot als de klant ze wil”, zegt hij. Zijn keien komen uit Scandinavië en er komen zowat wekelijks nieuwe aanvragen bij hem binnen. “De mensen zijn op zoek naar iets authentieks. Ze willen weg van al dat gemaakte, al die betonnen paaltjes. Ze willen ruwe, pure natuur. Daarnaast zijn zwerfkeien zeer onderhoudsvriendelijk en duurzaam.”  

Deze markt vol symboliek is er dus overduidelijk. Zelfs de hunebedden in Drenthe waren na tientallen jaren van afwezigheid in het nieuws deze zomer plotsklaps een Journaal-onderwerp, door een discutabel verbod om hier bovenop te spelen.

Op zoek naar een verklaring voor dit opmerkelijke verschijnsel herlas de redactie van P+ het standaardwerk ‘Filosofie van het landschap’ van Ton Lemaire. Het werk kent zelfs een halve eeuw na eerste publicatie herdruk na herdruk, ook dit jaar weer. In dit boek stelt Lemaire: “Elk schilderij, speciaal elk landschap, is een momentopname van de explicatio culturaevan dat ogenblik.” Met andere woorden: de afbeelding van de natuur is een weerspiegeling van ons huidige denken.

Als voorwoord bij een van deze herdrukken stelde de filosoof, die nu een teruggetrokken bestaan in de Dordogne leeft: “Een nieuw enthousiasme voor de aarde als onze woonplaats, een duidelijk bewustzijn van de onvervangbare waarde van onze planeet zijn dringend nodig om opgewassen te zijn tegen de gevaren die de aarde bedreigen door ongelimiteerde bevolkingsgroei, ontbossing en vervuiling en ongebreidelde hebzucht en heerszucht van de moderne mens. Want niet de mens is de maat van alles - zoals hij in zijn zelfoverschatting gedacht heeft-, maar de aarde is de maat van de mens’. Volgens Lemaire keert in onze tijd ook het toeschrijven van spirituele elementen aan het landschap weer terug, na vele eeuwen van afwezigheid.

Zijn al die zwerfkeien het symbool van deze groeiende bewustwording, van de onverzettelijkheid van de natuur? Beginnen we te beseffen dat we niet tegen de natuur moeten strijden, omdat de mens niet de heerser over de schepping is maar slechts een onderdeel van een veel grotere ecologisch geheel? 

P+ vroeg Lemaire wat hij over al de zwerfkeien in onze steden dacht.

Lees het in deze bijzondere P+ Special 'The Making of Landscapes'.

Downloads

Meer info download je hier:

P+ SPECIAL 'The Making of Landscapes' (9556 kb)