Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Goldmask PPLUS
Goldmask PPLUS
26 maart 2019

Regeringen moeten ‘nieuwe goudkoorts’ reguleren

Er waait een 'nieuwe goudkoorts' over de wereld. In meer dan zeventig verschillende landen zoeken zowel grote mijnbouwbedrijven als goudzoekers naar het edelmetaal. Omdat vrijwillige afspraken in de sector niet of nauwelijks voorkomen dat er blijvende schade voor mens en milieu ontstaat, is het nu aan regeringen van uitvoerende en invoerende landen om scherpe wetgeving in te voeren.

Dat is een conclusie die volgt uit het komende boek ‘Changing the Game’ van hoogleraar André Nijhof van Nyenrode Business Universiteit en CEO Lucas Simons van NewForesight. In deze bundel worden de markttransformaties van tien verschillende bedrijfstakken geanalyseerd. 

De goudindustrie heeft vrijwillig hoge standaarden opgesteld om het delven van dit edelmetaal te verduurzamen. Toch heeft dit nauwelijks effect op grote industriële mijnbouwbedrijven, waar grote ongelukken gebeuren met de gifstof cyanide. Ook de tien tot vijftien miljoen gouddelvers in kwetsbare natuurgebieden in deze wereld trekken zich niets van richtlijnen aan. Hun gebruik van kwik heeft blijvende schade voor mens en milieu tot gevolg.

Dit voorjaar organiseren Nijhof en Simons op Nyenrode een exclusieve leergang van een week waarin zij met de deelnemers diepgaand verschillende bedrijven en bedrijfstakken analyseren. Op basis daarvan kan voorspeld worden welke stappen de groei naar verduurzaming zullen versnellen. 

De eerste deelnemers voor deze intensieve ‘course’ van een week (6 - 10 mei 2019) hebben zich inmiddels gemeld. Er is in totaal plaats voor 20 belangstellenden uit het bedrijfsleven, overheid of maatschappelijke organisaties. Aanmelding loopt via de website van NewForesight. Tot 31 maart is er een early bird fee van 500 euro en is de totaalprijs 4.495 euro, excl. btw. 

Op wereldschaal gezien haalt China het meeste goud boven de grond, met 426 ton in 2017, gevolgd door Australië, Rusland, de VS en Canada. Samen zijn deze landen goed voor 66 procent van de ‘primaire’ gouddelving; de overige 34 procent is gerecycled uit sieraden, elektronica en andere toepassingen. In de wereldgeschiedenis van het goud is er van de 190 duizend kubieke ton gewonnen goud slechts zo’n 2 procent verloren gegaan. De goudindustrie was in 2014 nog goed voor 171 miljard dollar aan omzet. 

Het proces van goudwinning kent twee totaal verschillende partijen. De grootschalige mijnbouwbedrijven produceren met 1 miljoen mensen de bulk van het ‘nieuwe’ goud. Maar er zijn ook zo’n 10 tot 15 miljoen kleine gouddelvers actief, verspreid over maar liefst 70 verschillende landen. Het zijn er zoveel dat er sprake is van een ‘nieuwe goudkoorts’, zo stellen de co-auteurs Marjolein Baghuis en Dirk-Jan Koch.

Behalve voor vervuiling zorgt de goudwinning ook voor menselijke conflicten. In tien Afrikaanse landen financieren opstandelingen hun gewapende strijd door mensen gedwongen naar goud te laten zoeken, vooral in Soedan en de Democratische Republiek Congo, maar ook in het Zuid-Amerikaanse Colombia.

CEO Lucas Simons van NewForesight stelt daarom vast: “Deze sector is bijna een tekstboek-voorbeeld van markt- en overheidsfalen. De belangen zijn dan ook groot, er wordt veel aan de goudhandel verdiend. Goud zelf is zeer moeilijk te traceerbaar te maken. Bedrijven willen wel rapporteren over waar ze hun goud vandaan halen, maar zijn weinig geïnteresseerd om duurzaam geproduceerd goud in te kopen. De echt falende partijen zijn de overheden in de goudproducerende landen die geen of zelfs tegenstrijdige belangen hebben om de goud productie veilig en duurzamer te maken.” 

De co-auteurs geven aan dat de problemen met de goudwinning al geruime tijd door de sector herkend worden. Tot op regeringsniveau wordt er in verschillende landen aan verbeteringen gewerkt, echter zonder veel resultaat. Er bestond zelfs wetgeving in de VS, die nu is afgeblazen.

Fair Trade was vanaf 2006 een voorloper met het introduceren van een standaard voor ‘groen goud’. De samenwerking met de industrie, vertegenwoordigd door de Alliance for Responsible Mining (ARM) hield echter geen stand, waarna er twee verschillende certificaten ontstonden. Veel praktisch effect hadden de keurmerken niet: de productie van verantwoord goud is niet groter dan 3000 ton per jaar, wereldwijd. Ook de verwerkers toonden hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, door een ‘Responsible Jewelry Council’ te vormen, met eigen standaarden, die de nodige kritiek ontvingen. De Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) begon ook ‘Gold Guidance’ te verstrekken, met een derde editie van guidelines in 2016. Ze hebben vooral effect op de verwerkers van goud in elektronica, zoals Philips, Apple en Intel. In Nederland stelde de Sociaal Economische Raad een overeenkomst op, die de goudindustrie oproept de OECD-guidelines te volgen. Als een raadgevende organisatie aan de regering schurkt deze SER-activiteit al dicht aan tegen institutionalisering, dus de komst van wetgeving over goudwinning. In Zwitserland heeft dat zelfs al tot een overeenkomst geleid met de Swiss Better Gold Association (SBGA) en de het Zwitserse ministerie van Economische Zaken: het Better Gold Initiative uit 2013. Ook hier was het schandaal de aanleiding: de import van ‘bloedgoud’. De implementatie van certificatie was zeer ambitieus, maar bleef steken in de pilotfase. Dat geldt op dit moment voor vele andere plannen, zoals restauratie van het landschap nadat de goudwinning is uitgeput, of strenge selectie van goede mijnbedrijven door middel van fiscale maatregelen tegen de slechte.

Het oordeel van Simons van NewForesight: “Niemand kan de problemen in de sector alleen oplossen. De sector zit vast in fase I en II van markttransformatie. Veel pilots, pogingen tot standaarden en vrijwillige rapportages. Daarmee red je het niet. Om deze sector te verduurzamen, is het echt nodig om de  vrijblijvendheid er van af te halen. Er zullen stevige bindende afspraken moeten worden gemaakt met verschillende stakeholders binnen de sector. Denk daarbij aan marktpartijen (sieradensector, elektronicasector, goudsmelterijen) maar ook de overheden van zowel de importerende landen en de overheden van producerende landen. De vraag dient beantwoord te worden hoe koplopers binnen deze sector beloond kunnen worden. Uiteindelijk zal het in wetgeving verankerd moeten worden.”   

Nijhof en Simons hopen met deze course een bijdrage te kunnen leveren aan werkelijke verbeteringen in de goudindustrie, door ook met mensen uit de sector zelf de vaste patronen te analyseren die duurzame ontwikkelingen kenmerken. 

Aanmelden voor 5-daagse cursus ‘Changing the Game’