‘Het drukste seizoen ooit’, meldt Vreeken’s Zaden in Dordrecht, leverancier van bijna 1500 (!) verschillende soorten zaden: groenten en fruit, kruiden, granen, kiemen, microgroenten, paddenstoelen, maar ook bloemen en tuinplanten.  Deze SKAL gecertificeerde specialist meldt in de nieuwe P+ Special ‘Hoe word ik stadsboer?’: “We beleven een verbazend druk jaar. Ondanks de best mogelijke voorbereiding vliegt de voorraad sneller eruit dan erin. Er is een algemene grote toename van belangstelling voor zaaien en opkweken, waardoor mijn kwekers en leveranciers zich afvragen hoe ze alles moeten rondbreien.” 

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bevestigt deze trend, die al sinds 2002 gaande is en nu een ‘recordhoogte’ van 2.240 hectare aan landbouwareaal heeft bereikt, bestemd voor zaden en opkweekmateriaal, zowel voor bedrijven als particulieren.

De groei bedroeg de afgelopen 15 jaar maar liefst 63 hectare per jaar. De meeste oppervlakte was nodig om spinaziezaadjes te telen. Het aantal kwekers van opkweekmateriaal en zaden onder glas daalde wel: 120 in totaal in 2018. In de open grond zijn er nu 390 bedrijven actief met opkweekmateriaal. Deze cijfers zeggen overigens niet alles: veel Nederlandse zaadbedrijven kweken ook buiten de landsgrenzen.

Een bijzonder positie in Nederland neemt zadenkwekerij De Bolster in, die alleen biologische zaden uit eigen teelt verhandelt. Grofweg een kwart van de omzet wordt als kleinverpakking door particulieren afgenomen, zo schat Maarten Vosselman, een van de dertigers die dit familiebedrijf leiden. “Ik weet niet exact hoeveel van de zaden uiteindelijk bij particulieren terecht komen, want we hebben distributiekanalen tot in de VS toe. Ik weet niet hoeveel zij aan de zakelijke markt leveren en hoeveel aan particulieren.”

Ook De Bolster maakt een goede groei door. De vooruitzichten zijn uitstekend. Vosselman: “Dat heeft te maken met de Europese verplichting om in 2035 voor biologische producten ook biologisch zaad te gebruiken. Dat is nu nog niet altijd zo, ook omdat er nog onvoldoende biologisch zaaizaad van goede rassen beschikbaar is. Dat kost tijd. Ikzelf coördineer hier in het veredelingsteam. Ik denk dat de moestuintjes van Albert Heijn een flinke bijdrage hebben geleverd aan de populariteit onder particulieren om zelf van alles te kweken. Dat was een eerste kennismaking. Mensen zijn verder gaan zoeken: wat is nog meer op de markt? Dan kun je bij ons terecht, maar natuurlijk ook bij Vreeken’s Zaden, die een enorme collectie hebben. Onder de zadenkwekers zijn wij een van de kleineren in Nederland, maar een van de grotere als het om biologische zaden gaar. Voor onze zaadproducties is het belangrijk dat we de juiste klimaten zoeken. Daarom wordt er veel geteeld in het buitenland, waaronder ook zo’n 150 hectare aan kweekgrond in Moldavië. We besteden in Nederland veel van de zaadkweek uit. Hier in Epe kweken we zelf vooral zaden onder glas.” 

Dat er volop belangstelling voor eigen kweek is, bewijzen ook de supermarkten, die nu elk voorjaar een assortiment aan zaden voor de stadstuinen aanbieden. De marktleider (60 procent) van zaden aan consumenten is het Friese bedrijf Pieterpikzonen in Luinjeberd, dat onder verschillende (private) labels verkoopt. De grootste afzet wordt geboekt via Welkoop en Boerenbond, en via private labels in tuincentra als Intratuin. Ook directeur TuinPlus Peter Laan van dit bedrijf ziet de omzet stijgen. “Dat is maar goed ook, na jaren van teruggang. We zien de oudere generatie afnemers die veel tijd en energie stak in een eigen moestuin steeds kleiner worden. De stadsbewoners die nu zaden kopen zaaien geen moeilijke gewassen als kolen en aardappelen in. Die vergen veel ruimte en zijn moeilijker. Groenten in de Nederlandse supermarkten zijn ook zo goedkoop. Bovendien gaat de nieuwe klantengroep graag en veel op vakantie. Wie zorgt er dan voor de groenten? En wie eet de oogst op als de stadsboer in het buitenland is? Daarom zie je deze nieuwe groep vooral zaden afnemen als babyleaves en microgreens. Om de omzet in stand te houden hebben we zes van zulke nieuwe klanten nodig om het verlies van één oude moestuineigenaar te compenseren.” De merken van Pieterpikzonen verkopen zo’n 55 tot 60 miljoen zaden per jaar.

Ook Intratuin Amsterdam meldt een grote belangstelling voor zaden onder de bewoners van de hoofdstad: 'We moeten elke week weer bijbestellen'.

Download volledige P+ Special (17 pagina's)  ‘Hoe word ik stadsboer’