Verpakkingen van kunststof moeten voor 40% uit recyclaat bestaan. Dat is een van de voorstellen in het Masterplan Kunststof Kringloop, om een circulaire economie  in plastics op gang te brengen. De Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) luidt de alarmbel.

P+ publiceert als eerste dit Masterplan als PDF.

De huidige situatie is er een van grote onbalans. Recyclingbedrijven in kunststof in Nederland zijn vooral MKB-ers, met een klein aanbod van geschikt recyclaat. Vragende partijen zijn vooral grote concerns, die enorme volumes kunststof verwerken. Ze vragen dus grote volumes van constante kwaliteit.

Gerecycled kunststof komt daarom vooral terecht in laagwaardige toepassingen, zoals pallets, tuinmeubelen, kratten en palen. In de verpakkingssfeer zijn nog maar weinig voorbeelden te vinden. De fraaiste is tot nu toe de donkergrijze flacon afwasmiddel van Ecover, waarin voor een deel plastic is verwerkt dat uit de oceanen werd gevist.

Dat is een relatief nieuwe toepassing, signaleert NRK in het Masterplan:”Een belangrijke uitdaging is om de inzet van kunststofrecyclaat voor de vervaardiging van verpakkingen fors te verhogen. Verpakkingen vormen met een aandeel van bijna 40% immers de grootste markt voor kunststoffen.”

Maar er moet wel het nodige gebeuren, wil de sector kunnen aansluiten op vorige maand gepresenteerde ‘Rijksbrede programma Circulaire Economie 2050’. NRK: “Als vertegenwoordigers van industrie en kennisinstituten is het onze overtuiging dat de huidige inspanningen tot het sluiten van de keten gefragmenteerd zijn en dat er moet gekozen worden voor een structurele aanpak vanuit een duidelijke en gedragen visie.”

Bedrijven zijn van goede wil, stelt de NRK, maar het denken is nog steeds ‘lineair’ en daarom zal de ‘circulaire’ aanpak niet uit zichzelf van de grond komen.

+ Het gehele proces van recycling leidt tot een kostendeficit voor recyclaat ten opzichte van nieuwe (virgin) grondstoffen

+ De ontwikkelingen – en met name de toepassingen - in mechanische recycling stagneren en chemische recycling komt niet van de grond

+ “Design for next use” breekt niet waardoor design is gebaseerd op de grondstofspecificaties en niet op de specificaties van de toepassing c.q. het product,

+ Deze jonge markt kent nog geen standaardisatie

+ De klant wil of hoeft geen meerprijs te betalen

+ Kunststof afval wordt geëxporteerd en niet in Europa opgewerkt en (her-) gebruikt,

+ REACH en EU afval verordeningen belemmeren de inzet van recyclaat belemmeren. Ook de strenge eisen voor voedselveiligheid zijn een barrière waardoor recyclaat in de meeste gevallen niet kan worden ingezet in voedselveilige toepassingen

+ De inzet van secundaire grondstoffen vragen specifieke materiaal- en productinnovatie bijvoorbeeld om de problematiek van geur en kleur op te lossen

Het is een scherpe probleemanalyse van de sector, maar wel een die tot ‘het begin van een nieuwe visie’ heeft geleid. In het Masterplan van NRK worden vier ‘omslagen’ genoemd. Het zal noodzakelijk zijn om complete ketens te organiseren, vanaf de allereerste leverancier van de kunststoffen tot aan de sorteerder en recycler, met een hoofdrol voor de bepalende fabrikant in het midden van de keten. Het is daarom interessant dat Philips aan het Masterplan heeft meegewerkt, naast MVO Nederland, het Groene Brein en het Polymer Science Park. Op deze wijze kan er einde komen aan de gigantische hoeveelheid van diverse soorten kunststoffen en naar homogene stromen toegewerkt worden. Een standaard kwaliteit heeft een hogere waarde, waardoor ook de recyclers uit de kosten kunnen komen.

Zelfs schort het volgens de sector nog aan marktacceptatie. “Terwijl we bij papier, metalen en glas geen onderwaardering van secundaire grondstoffen zien, is dat bij kunststoffen wel het geval. Hier ligt vooral voor de merkeigenaren die producten op de markt brengen een belangrijke communicatieopdracht. Van hen vragen we in hun communicatie afscheid te nemen van het oude (lineaire) denken. We vragen circulaire redesign. Redesign dient plaats te vinden vanuit de combinatie technische toepassing/producteisen en recyclaat eventueel met toevoeging van nieuw (virgin) grondstoffen.”

Tenslotte is geld nog een obstakel. Ook dat komt omdat er geen waardering is voor het feit dat hergebruik van plastic onder andere energie bespaart, die wel nodig is om nieuwe kunststoffen te maken. NRK roept op “de extra milieukwaliteit (minder CO2 uitstoot, materiaalbehoud) die volgt uit circulaire design mee te nemen in de prijsvergelijking. Dat kan bijvoorbeeld met de door TNO ontwikkelde Milieukostenindicator (MKI). Indien de geïnternaliseerde milieukosten in de prijsvergelijking recyclaat-nieuwe grondstof worden meegeteld, compenseert dit voor vele secundaire kunststoffen de hogere kostprijs.”

Download van het Masterplan Kunststof Kringloop