Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
thomas piketty
thomas piketty
15 april 2014

Piketty: Investeren steeds rijker wordende rijken wel in betere wereld?

Vermogenden worden steeds rijker, bewijst de Franse econoom Thomas Piketty in het meest interessante boek van dit jaar. P+ Columniste Marleen Janssen Groesbeek las zijn boek. Hier alvast haar column. Zetten de rijken der aarde hun rijkdom wel in voor een betere wereld?

Marleen schrijft: “Dat er altijd economische vooruitgang en steeds hogere welvaart zal komen – met zo nu een dan een kleine conjuncturele teruggang - is sinds de Tweede Wereldoorlog een rotsvast geloof. Sinds een aantal jaren is er een groeiende groep mensen die bang is dat een hogere welvaart voor hun kinderen en kleinkinderen niet meer mogelijk is. Sterker nog, een groeiend deel van de bevolking in Europa en de Verenigde Staten merkt dat aan den lijve.

Verschuivingen van productie door globalisering, technologische vernieuwingen, langdurige economische crisis en onverstandige politieke beslissingen hebben er voor gezorgd dat bepaalde delen in de wereld langzamer groeien dan andere. Toch hebben alle snel en langzaam groeiende economieën een ding met elkaar gemeen: de inkomen- en vermogensongelijkheid binnen landen is groter dan aan het begin van de vorige eeuw.

Van alle economische boeken die de afgelopen jaren zijn verschenen over de groeiende ongelijkheid valt het onlangs verschenen boek ‘Capital In The Twenty-First Century’ van Thomas Piketty op. Samen met de Britse Anthony Atkinson en de Frans-Amerikaanse Emmanuel Saez doet deze Franse econoom al jaren onderzoek naar inkomensongelijkheid door de eeuwen heen op basis van inkomstenbelastinggegevens, die gaan terug tot het jaar 1700.

De conclusie die Piketty in zijn boek trekt, is dat de vrije-markt economie altijd leidt tot groeiende inkomensongelijkheid tenzij de overheid zijn best doet om dat mechanisme af te remmen. Een conclusie die natuurlijk heel veel stof doet opwaaien, vooral omdat Piketty en zijn collega’s de belastingdata aan hun kant hebben en het mechanisme wat zij ‘ontdekt’ hebben voor iedereen wel bekend is: omdat het rendement op kapitaal sneller groeit dan het rendement op arbeid, zijn de mensen die de groei van hun welvaart alleen kunnen halen uit werk, altijd slechter af dan de mensen die vermogen hebben. Dat betekent ook dat hoe groter je vermogen is, hoe sneller je nog rijker zult worden.

Piketty laat zien dat de geschiedenis van de vooruitgang zoals wij die in het Westen kennen sinds de jaren vijftig niet de norm is, maar juist een uitzonderlijke tijd in een periode van iets meer dan 300 jaar. Door de kapitaalvernietiging van de Eerste Wereldoorlog, de crisis van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog, moest de Europese en Amerikaanse economie een inhaalslag maken die toen, net als nu in de opkomende economieën, voor iedereen meer welvaart betekende. Dat toen de ongelijkheid niet heel snel steeg, zoals nu in de opkomende economieën, was het gevolg van politieke keuzen die zorgden voor een progressief belastingstelsel, dat ook vermogen en winsten meer belastte en er bewust aan inkomensherverdeling werd gedaan.

Het zijn onze politieke keuzen van de afgelopen 30 jaar het ongelijkheidsmechanisme van de vrije-markt weer versneld hebben. Door inkomensherverdeling te beperken via het verlagen van allerlei uitkeringen, de erfenisbelasting en belasting op (inkomen uit) vermogen drastisch te verlagen hebben de regeringen het vliegwiel van de ongelijkheid weer aangezet.

In 1967 zong Leen Jongewaard al dat ‘t de schuld van het kapitaal was. Voor de duurzamen onder ons is er dan een duivels dilemma: als we terug willen naar een rechtvaardigere samenleving, zullen we moeten ophouden dat kapitaal te bevoordelen en moeten we die andere twee – natuurlijk en menselijk kapitaal – een duw in de rug geven. Als we duurzame technologische vernieuwing willen, moet dat vermaledijde kapitaal meer rendement opleveren.

Abonneer op P+ People Planet Profit