Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
willemijn verloop, foto Jan Bom
willemijn verloop, foto Jan Bom
28 januari 2014

12 Slaagkansen voor sociale ondernemingen

De overheid kan op 12 verschillende manieren een bijdrage leveren waardoor sociale ondernemingen kunnen slagen. Een daarvan is het instellen van een aanspreekpunt voor deze ondernemers.

Het is niet altijd goed dat de overheid zich terugtrekt, vinden Willemijn Verloop van Social Enterprise NL en hoogleraar Rob Tulder van de Erasmus Universiteit. Dat lieten zij blijken tijdens een bezoek aan de Tweede Kamer, met gesprekspartners van de PvdA, VVD, CDA en ChristenUnie.

Na het gesprek voelden Tulder en Verloop de behoefte nog eens op papier te zetten waarom de overheid zo belangrijk is. Dat artikel publiceren wij hieronder. Maar eerst de 12 punten uit de beleidsnota ‘Iedereen winst’ van Social Enterprise NL

Herken en erken de ondernemersvorm social enterprise:

+1 Adopteer en gebruik de Europese definitie van social enterprise

+ 2 Start een aanspreekpunt voor social enterprises binnen de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

+3 Neem actief deel aan het Social Business Initiative (SBI) van de Europese Commissie

+4  Richt een masteropleiding en leerstoelen social entrepeneurship op.

Vergroot de beschikbaarheid van kapitaal:

+5  Verbreed bestaande algemene stimuleringsregelingen

+6 Stimuleer private investeringen in social enterprises

+7 Investeer in een nieuw social enterprise fonds (fund of funds).

Vergemakkelijk de toegang tot markten:

+8 Start een opleidingsprogramma voor inkopers gericht op het creëren van maatschappelijke waarde binnen de huidige kaders

+9 Start een pilot in vijf steden om te experimenteren met verschillende manie- ren van het maximeren van maatschappelijke waarde via aanbestedingen

+10 Maak ‘maatschappelijke meerwaarde’ een gunningcriterium van EMVI, waarin alle soorten aanbieders een gelijke positie hebben.
Institutionaliseer de social enterprise juridisch en creëer gerichte fiscale stimulering:

+11 Creëer een aparte rechtsvorm voor social enterprises gebaseerd op de BV

+12 Stimuleer social enterprises fiscaal.

En hierbij het volledige artikel

Overheid, omarm de social enterprise sector

De overheid heeft vaak geen antwoord op complexe problemen binnen maatschappelijke domeinen als de arbeidsmarkt, zorg en energie. Dat werd recentelijk weer duidelijk na berichten over de Gemeente Amsterdam die bijstandsgerechtigden sigaretten laat oprapen in de hoop dat dit het hen helpt bij het vinden van een baan. Of denk aan de Rijksoverheid die zelf ‘grijze’ stroom inkoopt en hierdoor niet bijdraagt aan de productie van meer duurzame energie.

Dat is niet erg, het is mogelijk noch wenselijk dat de overheid voor ieder maatschappelijk probleem een oplossing heeft. Wat wij echter wel zorgelijk vinden is dat de overheid de ontwikkeling van social enterprises, die oplossingen bieden op terreinen waar zij zelf worstelt, niet onderkent en stimuleert.

Voor maatschappelijke problemen bestaan geen vaste oplossingen. Organisaties die maatschappelijke waarde willen creëren moeten zichzelf dus constant vernieuwen. Sociaal ondernemers zijn daarvoor bij uitstek geschikt. Hun bedrijven (die wij social enterprises noemen) hebben als doel om een maatschappelijk probleem aan te pakken, het zijn bedrijven die het creëren van maatschappelijke impact zien als kernactiviteit. Dit doel bereiken ze met een bedrijfsmodel. Sociaal ondernemers zijn innovatief van nature, werken vraag gestuurd en onafhankelijk van subsidieverleners.

In Amsterdam wordt dankzij de komst van Taxi Electric de luchtvervuiling veroorzaakt door de grootste vervuilers van een stad, te weten taxi’s, sterk verminderd. Plus, de Amsterdammers zijn een taxi-bedrijf rijker waar service voorop staat. Maar de maatschappelijke impact van social enterprises gaat verder dan een bijdrage aan een schoner milieu. Specialisterren en Auti Talent bieden zinvol werk aan mensen met autisme. Dit levert deze mensen veel eigenwaarde op, maar draagt door een besparing op uitkeringen ook bij aan de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Moyee Coffee en Tony’s Chocolonely brengen koffie en chocolade op de Nederlandse markt waarbij de hele keten wordt verduurzaamd en dragen zo bij aan betere levensomstandigheden van lokale producenten. Dit is maar een kleine greep uit het werk van social enterprises.

Het is tijd dat de Nederlandse overheid deze nieuwe bondgenoot gaat erkennen en gaat ondersteunen, door barrières weg te nemen en gerichte maatregelen te nemen die het deze bedrijven gemakkelijker maakt om te groeien en zo meer maatschappelijke waarde te genereren. Uit onderzoek van de OESO blijkt dat de maatschappelijke impact van social enterprises kan worden vergroot indien deze door de overheid worden ondersteund. Uit onderzoek van Kennisland wordt duidelijk dat overheden in landen om ons heen een stuk verder zijn met het stimuleren van de social enterprise sector. David Cameron noemde de social enterprise al ‘the greatest innovation of our times’ en de Eurocommissarissen Michel Barnier (Interne Markt), Lazlo Adnar (Sociale Zaken) en Antonio Tajani (Industrie) zien sociaal ondernemerschap als een cruciaal onderdeel van een Europese groeistrategie. Vanuit de Nederlandse overheid gebeurt nog niets. 

Social enterprises vragen niet om subsidie. Integendeel. Het zijn bedrijven die op eigen kracht bestaan. De overheid kan de ontwikkeling van de sector wel versnellen en hierdoor hun maatschappelijke impact vergroten, hetgeen weer een randvoorwaarde is voor deze ondernemingsvorm om ook op langere termijn succesvol te zijn. Door onder andere een aanspreekpunt voor social enterprises in te stellen, aan te sluiten bij Europese ontwikkelingen, kennisontwikkeling te stimuleren, bestaande financieringsinstrumenten te verbreden, aanbestedingen in te richten op het maximeren van maatschappelijke waarde en na te denken over een eigen rechtsvorm voor social enterprises.

Het Kabinet spreekt burgers en bedrijven graag aan op hun eigen verantwoordelijkheid. Het zou vreemd zijn als zij een sector waarbij maatschappelijke verantwoordelijkheid het uitgangspunt vormt niet omarmt. De Tweede Kamer heeft reeds enkele sociaal ondernemers ontvangen voor een gesprek, tijd dat de minister van Economische Zaken volgt en een visie ontwikkelt op stimulering van de social enterprise sector.

Auteurs: Willemijn Verloop (oprichter en directeur Social Enterprise NL) en Rob van Tulder  (Professor of International Business-Society Management, Rotterdam School of Management, Erasmus University Rotterdam)

Zie linkerkolom onderaan voor download volledig rapport 'Iedereen Winst'.

 

Downloads

Meer info download je hier:

Nota 'Iedereen Winst' met 12 slaagkansen (2391 kb)