Waarmee Hoff maar wil aangeven dat een streng emissiebeleid, noodzakelijk om klimaatverandering te beteugelen, zeker wat mag gaan kosten. Om precies te zijn: bij zes procent reductie (of 200 Mton CO2) circa driehonderd miljoen euro. En bij vijftien procent vermindering in 2020 (180 Mton CO2) een slordige 1,4 miljard euro per jaar. Hoog? Wat heet. Het is slechts een klein cijferte in het licht van de waarde van de Nederlandse economie. Die wordt op meer dan vijfhonderd miljard geschat. Opvallend aan het rapport is de ruimte voor energiebesparing, hét stokpaardje van de milieubeweging. De samenstellers zien een 'technisch potentieel in ruime zin' van 2,3 procent mogelijk (EZ minister Brinkhorst wil nu niet verder dan anderhalf procent gaan). "Wel is het zo dat sommige maatregelen, bijvoorbeeld bepaalde vormen van gebouwisolatie, duur kunnen zijn", zegt Remko Ybema, één van de onderzoekers. Daarna komen CO2 opslag en kernenergie aan de beurt. "CO2 opslag wordt inderdaad nog weinig toegepast", geeft Hoff toe. "Maar de techniek van 'enhanced oil recovery' is bekend", laat hij daarop volgen. "Daarmee wordt CO2 in de velden geïnjecteerd om er de laatste druppel olie uit te halen." Volgens ECN en NMP maakt CO2 opslag bij vijftien procent reductie het leeuwendeel van de 1,4 miljard per jaar uit. Met haar berekeningen over kernenergie maakten ECN en NMP zich echter niet geliefd bij de milieubeweging. Dat ze nucleaire energieopwekking als goedkopere optie dan duurzame bronnen zagen, is volgens Natuur en Milieu terug te voeren op verkeerde aannames. "ECN en NMP rekenen zich rijk door maatschappelijke kosten achterwege te laten", meent de NGO. Dat is een nogal sombere voorstelling van zaken. "Het betreft een partiële benadering waarin aspecten buiten beschouwing blijven die niet of moeilijk in kosten zijn uit te drukken. Neem hinder van windturbines, aantasting van biodiversiteit bij grote biomassa-import, langdurige opslag van radioactief afval en het risico van ongevallen bij kerncentrales." Schrijven Hoff (ECN) en Van Egmond (MNP) zelfs in het voorwoord van het rapport. "Kernenergie is slechts éen van de opties", besluit Hoff. "We moeten meerdere maatregelen combineren. Het is niet 'óf-óf' maar 'én-én'. Daaraan hangen echter wél consequenties. Aan de politiek de keuze." P+ Webtip: ECN rapport