'Grassroots' milieuactivisten krijgen lang niet de erkenning die ze eigenlijk moeten hebben. En dat terwijl bescherming van 's werelds natuurlijke bronnen steeds belangrijker wordt voor het welzijn van onze blauw-groene planeet. Daar kwam Richard Goldman in 1988 achter toen hij in de San Fransisco Chronicle een stuk las over de vele Nobelprijzen. De Californische filantroop, rijk geworden met de verkoop van verzekeringen, richtte daarom met wijlen z'n vrouw in 1990 de 'Goldman Environmental Price' op. Opvallend aan de prijs is dat de winnaars steeds vaker met bomen te maken hebben. Twee jaar geleden won Wangari Maathai, de Keniase die 25 miljoen bomen tegen ontbossing plantte en tegenwoordig assistent-minister voor milieuzaken in haar land is. Nu krijgen drie van de zes winnaars de prijs voor hun inspanningen voor behoud van het regenwoud. Het meest succesvolle voorbeeld is dat van Silas Kpanan'Ayoung Siakor, directeur van het 'Sustainable Development Institute' in Liberia. In 2000 coördineerde hij het onderzoek naar illegale houtpraktijken in z'n land, indertijd een publiek geheim. De uitkomsten waren schokkend: houtbedrijven die hele dorpen voor wegen van en naar het regenwoud verwoesten, vrouwen die werden verkracht, mensen die zonder vorm van proces achter tralies van de milities verdwenen. Toen hij in september 2002 daarover rapport uitbracht, reageerde Charles Taylor furieus. De Liberiaanse president - die in 14 jaar tijd ruim 150.000 mensen over de kling joeg - zat al in z'n nadagen. Om toch aan geld en wapens te komen, gebruikte hij tropisch hardhout als ruilmiddel, de regelmatige houttransporten uit de enige haven als rookscherm. Mocht hij de opstellers van het rapport in handen krijgen, zo liet Taylor zich in een radio-interview ontvallen, dan zouden hun families 'zwart moeten dragen', een typisch Liberiaanse uitdrukking dat ze zouden worden vermoord. Siakor vluchtte. Eerst naar Sierra Leone, later naar Ivoorkust. Gelukkig was het goeds al geschied: dankzij Siakors bewijs stelde de VN veiligheidsraad een embargo op Liberiaans hout in. Dat leidde er mede toe dat Taylors bewind ten val kwam. Tegenwoordig werkt Siakor, in nauwe samenwerking met de nieuwe presidente Johnson-Sirleaf en het Amerikaanse departement voor bosbouw, aan een duurzaam beheersplan voor de regenwouden. Ruim dertig procent van het woud wordt nu beschermd, ondanks grote druk van China en houtondernemingen het embargo op Liberiaans hout op te heffen. Helaas zijn de verhalen van da Silva en Kajir minder positief. Weliswaar slaagde de eerste erin 240.000 vierkante kilometer regenwoud in de Amazone beschermd te krijgen, een weg door het met kaalslag bedreigde gebied voorspelt weinig goeds. Ook Anne Kajir, de 32-jarige advocate in Papua Nieuw Guinea, zal moeten uitkijken: het Maleisische Rimbunan Hijau is volgens bosbouwexperts een van de meest verwoestende conglomeraten ter wereld. Het heeft talloze Guineese ambtenaren omgekocht, bezit een van de twee kranten van het land, en schuwt niet om de illegale houtkap met geweld op de plaatselijke bevolking door te zetten. P+ webtip: Prijswinnaar Silas Kpanan'Ayoung Siakor