Achter de schermen van het wereldtoneel speelt zich al geruime tijd een beslissende strijd af tussen de eskimobevolking in de North Slope en de machtige oliemaatschappijen. Na winning op land willen de laatsten ook in de kwetsbare arctische zee naar fossiele brandstoffen boren. Vorig jaar slaagden ze erin om, van de plaatselijke bevolking, toestemming te krijgen voor seismisch onderzoek. Dit jaar staken zowel de North Slope Borough (provincie) als de Alaskan Eskimo Whaling Committee (AEWC) daar een stokje voor. Nu hebben ook de walviskapteins van Point Hope (Tigara) zich bij de opposanten gevoegd. Naar het zich laat aanzien, zullen zes andere eskimodorpen volgen waar nog op tradionele wijze - en dus levensgevaarlijk - op walvis wordt gejaagd.
Waar draait het dispuut nu om? Niets meer of minder dan de toekomst van migrerende zoogdieren in de arctische zee ten westen en noorden van Noord-Alaska. Walvis, walrus en zeehond hebben al diverse klappen moeten incasseren door klimaatverandering. Door het terugtrekkende zeeijs en het slinkende winterseizoen - eerst negen maanden, nu soms nog maar zes - krijgen ze steeds minder mogelijkheden te baren en hun jongen groot te brengen.
Nu komt daar de impact van seismisch onderzoek bij. Vorig jaar zijn de grote oliemaatschappijen - waaronder Shell Offshore - daarmee al begonnen. Op het eerste gezicht lijkt het alsof het hen gaat om het in kaart brengen van de migratie van zeezoogdieren, met name de walvis. Maar uit een vertrouwelijk document waarop P+ de hand wist te leggen, blijkt dat dit onderzoek de prelude vormt tot gasboringen in zee.
En dat, zo menen de 'subsistence' jagers in het arctische gebied, kan wel eens dramatische gevolgen voor de grote zeezoogdieren hebben. Walvissen horen schepen al van tientallen zeemijlen aankomen (daarom jagen de Inupiaq eskimo's al millennia in lichtgewicht bootjes, gemaakt uit zeehondehuid, waarmee ze hun prooi fluisterstil kunnen benaderen). En de vliegtuigen die vorig jaar in willekeurige routes van Point Hope naar Barrow vlogen, hebben hen danig schrik aangejaagd. "Zagen we twee jaar geleden dozijnen walvissen en walrussen, vorig jaar hebben we slechts een handvol gezien. Dat kan enkel door die vliegtuigen en boten komen", aldus Russell Lane, een walviskaptein uit Point Hope. In een komend nummer zal P+ dieper op het dilemma ingaan.
P+ webtip: Organisatie van walvisvangers in Alaska