Bovenstaande illustratie geeft goed het verval weer - of de terugkeer van de natuur, 't is maar hoe je het bekijkt. Het beeld maakt de redactie van P+ bescheiden. De klassieke Grieken zeiden het al: het grootste kwaad van de mens is de hybris, overmoed. Of: de mens heeft het levensweb niet geweven. Het is er slechts een klein onderdeel van (Indiaanse spreuk en motto van 'Het Levensweb' van Fritjof Capra).

Genoeg obligate wijsheid. Wat gebeurt er verder als plotseling, in een 'deus ex machina', de mens niet hier maar op een andere planeet ver weg zit, de flora en fauna bezit neemt van de aarde en menselijke sporen geleidelijk uitwissen? Gelijktijdig met het verdwijnen van de mens begint ook het grote verval: gebouwen, huizen, wegen en bruggen bezwijken onder vorst, vocht en hitte. De allerlaatste lichten, draaiend op zonnestroom of windenergie, doven, bij gebrek aan onderhoud, na enkele maanden uit. Alles wordt overwoekerd door wortels, mossen, grassen. Twee tot drie generaties en de overblijfselen zijn, net als vergeten tempels in de tropische regenwouden, nauwelijks meer te zien. Verrotting alom. En de zwakke of houten constructies zijn het eerst aan de beurt.

Binnen enkele generaties ontploffen kerncentrales, de een na de ander. Erg? Welnee! Kijk maar naar Tsjernobyl (het woord duidt al op iets naargeestigs: 'charne' is 'zwart' en 'byl' is 'geweest' of 'was'). James Lovelock, uitvinder van de Gaia hypothese en groot voorstander van kernenergie, wees er al eerder op: plantegroei na radioactieve straling wordt fenomenaal. En de ratten, muizen, honden, katten, al die andere zoogdieren vermenigvuldigen zich hierdoor in rap tempo. Afwijkingen en ziektes? Natuurlijk. Maar de aarde is wel eerder met dit soort uitdagingen geconfronteerd.

Menselijke voedingsgewassen - granen, rijst, aardappels, soja - trekken zich terug naar prairies en andere vlaktes waar ze over vijftig tot honderd jaar een marginaal bestaan zullen leiden. GM gewassen zijn dan allang verdwenen.

En onze, wellicht grootste, aanslag op de aardse atmosfeer dan, het broeikasgas kooldioxide? Dat neemt veel langer de tijd om echt in rook op te gaan. Het zal toch wel minstens duizend jaar duren voordat de oceanen, die zich inmiddels hebben hersteld, het overschot aan CO2 hebben opgenomen en tot pre-industrieel niveau hebben teruggebracht. Ondertussen dooit de permafrost op de arctische toendra's waardoor grote hoeveelheden methaan vrijkomen, de opwarming van de aarde verder aanjagend. Als gevolg daarvan is de zeespiegel wereldwijd met tientallen tot bijna honderd meter gerezen en zijn de grote metropolen, waar nu al meer dan de helft van de mensheid woont, onder water komen te staan.

Kunnen we, als mensheid, lessen trekken uit dit experiment? Is de menselijke creativiteit voldoende voor een nieuwe balans met de aarde? Lees meer en bekijk de tijdlijn uit The Times


P+ webtip: