Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
23 november 2007

Overheid mag Fair Trade eisen bij aanbesteding

Wat is wijsheid in dit Groninger koffiedispuut? De rechter zelf nam een extra week de tijd om tot een uitspraak te komen. Blijkbaar was er boekenonderzoek nodig naar wat er nu wel of niet in Europese aanbestedingsregels staat. Daar ging de kwestie over. Mag een overheid eisen dat de koffiebrander een afgesproken deel van de opbrengst terugsluist naar de leveranciers van de koffiebonen, in het geval van Max Havelaar kleine boeren? Dat mag dus, volgens de rechter. Hij vond blijkbaar nergens een Europese clausule die stelt dat het een overheid verboden is om specifiek Fair Trade als criterium te noemen.

Het commentaar van commercieel directeur Jan Pieter Schretten van DE Coffee Systems, die om een uitspraak had gevraagd: "Het is onze verantwoordelijkheid als marktleider. Heldere regels voor de hele sector vragen." Hij erkent: "We hebben verloren. Het gelijkheidsbeginsel in Europa geldt dus niet op keurmerkniveau. Ook al is er nu duidelijkheid, dat is teleurstellend. De rechter heeft niet willen inzien dat het verduurzamen van de koffiemarkt meerdere routes kent, meerdere keuzes biedt. Onze weg daarbij is die van het snel bereiken van grote volumes. Die weg sluit de rechter in Groningen nu af." Douwe Egberts, c.q. het moederbedrijf Sara Lee, zal in 2008 aankoersen op het inkopen van 20 duizend ton koffiebonen die het label van Utz Certified dragen. DE is inmiddels van alle branders ter wereld het bedrijf met het grootste volume inkoop aan duurzame bonen. Voor de zakelijke markt biedt Douwe Egberts deze kwaliteit aan onder de naam Good Origin.

Directeur Coen de Ruiter van Max Havelaar zond direct na het bekend worden van de uitspraak een persbericht uit. De Ruiter daarin: "Er zijn inderdaad meer initiatieven in de koffiemarkt en dat juich ik toe. Maar het Max Havelaar Keurmerk voor Fair Trade richt zich als enige specifiek op kleine boeren en zorgt er als enige voor dat die tenminste een kostendekkende minimumprijs ontvangen met daarbovenop een vaste investeringstoeslag. Dat is de Fair Trade waar de provincie Groningen om vroeg en kan blijven vragen, zoals uit de uitspraak van de voorzieningenrechter blijkt. Ik nodig Douwe Egberts van harte uit om net als de meerderheid van de Nederlandse koffieleveranciers licentiehouder te worden van Stichting Max Havelaar. Dan kunnen zij voldoen aan de eisen voor fair trade zoals de provincie Groningen die gesteld heeft."
Deze rechtzaak is niet zonder economisch belang. Op de achtergrond speelt het inkoopbeleid van de Rijksoverheid en alle lagere overheden, die in 2010 voor 100 dan wel 50 procent duurzaam gaan inkopen. In Groningen is nu bepaald dat het ministeries of gemeenten vrij staat om daarbij voor een specifiek keurmerk te kiezen. De vraag die nu opdoemt is deze: wat nu als een stad eist dat hun koffie gecertificeerd moet zijn door Utz Certified? Zou Europa dat dan ook toestaan?