Een woordvoerder van het Ministerie is wel zo eerlijk door al bij aanvang te zeggen dat de milieumaatregel gewoon bedoeld is om zo’n 350 miljoen euro voor de schatkist binnen te halen. “De heffing komt ten goede aan de algemene middelen”, zegt hij. Waar de inkomsten vervolgens terechtkomen, is echter volstrekt onduidelijk. Over rechtstreekse koppeling tussen de maatregel en vermindering van broeikasgasemissies in de luchtvaart heeft dit kabinet blijkbaar nog niet nagedacht.

Kwalijker is dat men bij het Ministerie van Financiën meent dat de vliegtax positieve effecten op het milieu heeft en daarvoor recent onderzoek aanhaalt dat het tegenovergestelde beweert. Volgens het MNP is niet de heffing op de CO2 uitstoot maar de geluidsgrens voor Schiphol de beperkende factor in het aantal vliegtuigbewegingen. Verder kan het huidige kabinet de reductie niet bij haar doelen optellen omdat het Kyoto-protocol alleen de reductie op binnenlandse vluchten als valide beschouwt.

En tenslotte heeft Gerlach Cerfontaine, algemeen directeur van Schiphol, wel een punt. “Je kunt zien aankomen dat veel mensen zullen uitwijken naar luchthavens buiten Nederland”, zo vertelde hij vorige week aan NRC Handelsblad. Cerfointaine wordt daarin, vanuit totaal andere invalshoek, gesteund door het MNP. De milieueffecten konden groter zijn geweest als Balkenende cum suis niet alleen de tickets voor vertrekkende passagiers had belast, maar ook die voor het vrachtverkeer en transfervluchten. Dat voorkomt letterlijk wegvluchten voor milieubelasting. Maar heffing op alle vluchten zou, aldus het MNP, de schadelijke uitstoot in 2011 met 11 tot 19 procent in plaats van 3 tot 9 procent doen verminderen.

Overigens geeft hetzelfde MNP rapport aan dat het wegverkeer bij een op handen zijnde kilometerheffing geen last heeft van dit ‘weglekeffect’. Bedrijven staan nu al in de rij om daaraan vorm te geven. Want met tolpoortjes bij de snelweg kan vluchten voor milieubelasting echt niet meer. Maar of dat rechtvaardig is voor de minder verdienenden die – noodgedwongen - in oudere, meer vervuilende auto’s rijden, is weer een andere vraag.

P+ webtip:MNP: milieumaatregelen in de belasting van 2008 (PDF)