Cothiemuir Hill Natural Burial GroundAls je toch naar de gene zijde bent overgestoken, waarom dan niet begraven worden in zo'n natuurlijke omgeving, zonder grafsteen maar gemarkeerd door een boom, een zwerfkei of een kunstwerk dat uit geheel natuurlijke materialen bestaat? Immers, door de vergrijzing komt er, nu en in de nabije toekomst, ruimtetekort voor traditionele begraafplaatsen. Met 'woodland burials', 'green cemeteries' of 'eco cemeteries' (zoals de Britten en Amerikanen de plaatsen noemen) krijg je een uitwijkmogelijkheid. Bovendien kunnen landschapskenmerken worden behouden of zelfs worden versterkt. "Wordt een boom' en 'verander jezelf in een bos' schreef een Amerikaanse website zelfs.

Volgens Van der Veen liggen natuurbegraafplaatsen zeer voor de hand. Waarom dat hier nog niet is aangeslagen? "In Engeland heeft men grond genoeg en worden de doden ondiep begraven. Veel boeren zien het als mooie tweede bedrijfstak. Hier wordt alles echter in regeltjes weggestopt. Maar de belangrijkste reden is dat deze vorm van de laatste eer in Nederland nog onbekend is", luidt Williams antwoord. Samen met Meintje Jonkman zette hij de mogelijkheden op een rijtje en interviewde 184 mensen uit hun netwerk.

En ze kwamen tot de opmerkelijke conclusie dat een kwart van de respondenten graag te midden van de natuur wordt begraven. "Maar we hebben ons eigen netwerk uit het platteland gebruikt. Die mensen zijn toch traditioneler. In de Randstad zal er meer interesse zijn voor natuurbegraafplaatsen", denkt hij.

Waar dan? "Aan de rand van een natuurgebied, als buffer tussen natuur en bebouwing. Met de Ecologische Hoofdstructuur mag je niets doen. Op deze manier krijg je kansen tot financiering. Of in dichtbevolkte gebieden tussen de steden. Wanneer je de functie groen hier met begraven combineert, is het gebied tijdelijk veilig voor bebouwing. Je zet er immers niet eventjes snel een flat op neer", aldus William. Een even opvallende conclusie uit hun onderzoek was dat veel natuurbeherende organisaties - Staatsbosbeheer, de provinciale landschappen, Natuurmonumenten, SBNL en Landschapsbeheer Nederland - niet tot nauwelijks met het fenomeen bekend zijn. "Alleen SBB heeft geschreven beleid aangaande natuurlijk begraven in de vorm van hun Gedragslijn natuurbegraven en asverstrooiing. Bij de meeste organisaties ontbreekt beleid echter geheel. En gemeenten weten er evenmin veel vanaf. We krijgen steeds meer vragen om ons onderzoek als basis voor beleid te gebruiken", zegt hij.

Volgens Van der Veen is het slechts een kwestie van tijd voordat er meerdere natuurbegraafplaatsen van de grond komen. Zou dit misschien iets voor gemeente Rotterdam zijn, in het kader van hun Groenjaar 2008? Dan kan je doen alsof je door een gewoon bos wandelt terwijl opa of oma, tante of neef wel onder je ligt...

P+ Webtips:

Native Woodland (UK) Website William van der Veen 'Wordt een boom' (VS)