Jos Hugense heeft wat met smaak en gezondheid. Begonnen als mede-eigenaar van Hubro in Goes, producent van gekookte rundertongen, zette hij vier, vijf jaar geleden de eerste stappen naar wat later Meatless zou worden. Bij Suikerunie had men indertijd een kleurloze vezel op basis van lupinebonen ontwikkeld, die echter niet lang houdbaar was. Hugense en zijn team voegden daar hun kennis uit de vleesindustrie aan toe en verbeterden smaak, structuur en houdbaarheid via een procede dat onder meer uit verhitting en diepvriezen bestaat. Caramel en rijst brengen de vezel op kleur. De manier waarop de vezel wordt gebonden en het de karakteristieke bite geeft, is strikt geheim.

Meatless is nu het minst milieuvervuilende plantaardige eiwit, zo toont een recent rapport in opdracht van de ministeries van LNV en VROM aan. In de milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten - dat wij maar eiwittransitie hebben genoemd - gaan Blonk Milieuadvies en onderzoeksinstituut Drift van de Erasmus Universiteit Rotterdam vrij diep in op het duurzamer maken van consumptiepatronen van vlees en zuivel in Nederland. De milieuverschillen zijn enorm: waar Braziliaans rundvlees voor bijna zestig kilo CO2-uitstoot per kilo vlees zorgt, bedraagt die van Nederlandse kip maar 2,6 kilo. Met slechts een halve kilo CO2-uitstoot is Meatless de minst schadelijke: andere plantaardige eiwitten zitten tussen de een en anderhalve kilo CO2-uitstoot per kilo.

"Het mooie aan Meatless is dat vlees geleidelijk vervangen kan worden", legt Hugense uit. "Wij waren de eerste die met die hybride techniek kwamen. Iedereen weet hoe moeilijk het is om op een vegetarisch dieet over te schakelen. Met Meatless heb je nu een realistische mogelijkheid dat te doen, zonder op je smaakbeleving van vlees in te leveren." Op dit moment wordt het product toegepast in Febo kroketten (het Vitaaltje) en diverse soorten worsten (van Herta). Voor hetzelfde geld kan dit in gehaktballen, pate, roerbakgerechten, frikandellen en kipnuggets.

In eerste instantie richtte Hugense zich op de Europese en Amerikaanse markt. Maar Japan met zijn kipnuggets kan wel eens net zo groot of groter worden. Tijdens het duurzaamheidscongres in de Zeelandhallen, in maart 2008, was ook een delegatie Japanners van de partij. En die belangstelling werd enthousiasme, zo bleek enige weken geleden in het Middeleeuwse Provinciehuis te Middelburg. De tweede retailer van Japan start binnenkort een pilot bij een deel van zijn 9500 winkels. "We hebben nog geen productielijn daar. Waar zet je die neer? Bij de bron of bij de klant? Vanuit milieu- en kostentechnisch oogpunt is dat laatste de beste optie. Maar eerst zal de pilot en opbouw succesvol moeten zijn, wil je die diepte-investeringen rechtvaardigen", aldus Hugense. P+ webtip 1: Meatless P+ webtip 2: rapport eiwittransitie (4,1 MB PDF)