Begin december kwam kwaliteitskrant New York Times met een verontrustend bericht dat de markt voor secundaire grondstoffen ineen is geklapt. In West Virginia stapelen de plastics en metalen zich op terwijl een kleine stad in oost Pennsylvania haar recycling programma schrapt en de spullen, noodgedwongen, naar de stortplaats moet brengen. Analisten zien de afkalvende markt in China als een van de belangrijkste oorzaken. De invloed van China is zo groot dat in gebieden die niet over aanvoerhavens beschikken, de prijzen voor secundaire grondstoffen aanzienlijk lager zijn. Waar oud metaal begin dit jaar nog 327 dollar per ton kostte, ligt die prijs nu op een schrikbarende vijf dollar per ton.

Ook Nederland en de EU hebben met een scherpe prijsval in oud papier, metaal en plastic te maken. Maar niet zo erg als in de VS. Hans Koning schetst de ontwikkelingen van het laatste jaar. "De EU zamelt op jaarbasis 58 miljoen ton oud papier in. Daarvan wordt 51 miljoen ton verwerkt. Het overschot gaat naar het Verre Oosten en China. Dat laatste land had een groot tekort aan grondstoffen en kwam erachter dat boskap overstromingen oplevert. De laatste tien jaar is, als gevolg daarvan, een bloeiende handel ontstaan. De EU, de VS en Japan exporteerden tot voor kort 18 miljoen ton naar China", aldus Koning.Na de zomer van 2008 is daarin echter de klad gekomen. Door de kredietcrisis droogde de recyclingsmarkt voor verpakkingsmaterialen op, met als hoogtepunt dit najaar. China bleef met veel onverkochte artikelen zitten en kon haar eindproducten niet meer kwijt. Prijzen voor secundaire grondstoffen kelderden in sneltreinvaart, soms tot 80 procent. Maar heel langzaam krabbelt de vraag uit het Verre Oosten en China de laatste weken weer op. "We vreesden dat we in december met enorme overschotten oud papier kwamen te zitten", gaat Koning door. "Gelukkig is dat scenario niet bewaarheid geworden. We zitten weliswaar niet overvol maar beschikken toch over voldoende exportmogelijkheden om de magazijnen niet volledig vol te laten stromen. Oud papier loopt weer, zij het tegen veel lagere prijzen. Ook de hoeveelheid oud papier is geringer. Als gevolg van de kredietcrisis worden minder consumentenproducten aangeschaft. En in vergelijking met vorig jaar zijn de kranten dunner geworden, de reclame-uitingen minder. De bodem lijkt bereikt."

Volgens de FNOI directeur mogen we trots zijn op het Nederlandse systeem van gescheiden inzameling. "Omdat we bij de bron al scheiden, is de kwaliteit erg hoog", aldus Koning. "De VS en het Verenigd Koninkrijk kennen dat systeem niet. Blikjes hondenvoer worden daar in de recycling meegenomen. Daardoor zijn deze afvalstromen niet inzetbaar voor verpakkingsmateriaal voor de levensmiddelenindustrie. Bij ons wel. Nederlands oud papier krijgt zodoende wereldwijde voorrang bij verwerking. Schroot blijft echter voorlopig in de schuur staan, wachtend op betere tijden en prijzen. Bij oud metaal spelen marktmechanismen veel meer dan bij oud papier waar huishoudelijke inzameling door gemeenten blijft doorlopen, ongeacht de marktomstandigheden." P+ webtip 1: Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie P+ webtip 2: back at junk value (New York Times)