De directeur van de coöperatie in het groene zuiden van Mali ging in 2004 over op de teelt van biologische / fair trade katoen. Sindsdien groeit de productie gestaag. “In 2006-2007 verbouwden we op 74 hectare nog maar 26.000 kilo. Dit jaar hopen we 110 hectare te verbouwen met een oogst van ongeveer 50.000 kilo. Het is een goed jaar. De regens begonnen erg laat, maar het regende wel heel veel. Dan zijn de katoenbollen veel groter.”

In het dorpje Djachoubala is de oogst al begonnen. In eenvoudige hutjes op de akkers wordt het katoenpluis verzameld. Daarna gaat de oogst naar de fabriek, waar de zaden er machinaal uit worden gehaald. Bij levering krijgen de boeren meteen hun geld cash in handen gedrukt. De prijs die de fair trade-boeren ontvangen, is hoger dan die van “conventionele telers”.

Chief Bagayogo zal dit jaar zelfs een prijsverhoging incasseren, ook al liggen er wereldwijd nog steeds voorraden katoen van de vorige oogst opgeslagen. Ook voor de Malinese eco-katoen wacht nog 200 ton in de haven van Dakar (in Senegal) op belangstellende kopers. Door de kredietcrisis is er sprake van een wereldwijde overproductie. Bagayogo heeft dus alle reden om blij te zijn, dat Max Havelaar hem in deze situatie toch afname garandeert en dan ook nog eens de prijs van 0,41 euro per kilo verhoogt naar 0,58 euro. De cöoperatie van boeren gaat dit jaar zo naar verwachting 29.000 euro omzet draaien, te verdelen over 113 telers.

De verhalen over de sterfgevallen van Bagayogo worden in andere dorpen bevestigd. We noteerden: “Er is iemand tijdens het spuiten dood op het veld neergevallen. Er zijn veel mensen met oog- en maagklachten, want je wrijft het gif in je ogen en het komt in je eten terecht.” De hygienische eisen zijn in een arm land minimaal, evenals de kennis over de gevaren van pesticiden.
 
Waarom stappen niet alle Afrikaanse boeren over op eco-katoen? De boeren vertellen: “Je kunt van katoen alleen niet leven. We verbouwen ook granen om te kunnen eten, zoals sorghum en maïs. De zaden kopen we bij dezelfde handelaren die kunstmest verkopen. Als je in de schuld staat, krijg je geen zaad mee, zonder ook kunstmest te bestellen.” Een andere reden: “In de dorpen zijn veel weduwes. De biologisch teelt is zwaarder. Je moet meer wieden, vaker het land op.” Tenslotte kost het ook twee tot drie jaar, voordat een veld is goedgekeurd voor biologische teelt. De katoenstruik is een eenjarige plant, een rotatiegewas dat maar eens in de drie jaar op hetzelfde veld mag worden ingezaaid.

Mali is beroemd om de woestijnstad Timboektoe en de kleurrijke Toearegs, de nomaden met hun blauwe sluiers die eeuwenlang de handelskaravanen door de Sahara begeleidden. De katoen wordt echter in het zuiden geteeld, waar de regens het land nog niet tot een woestijn hebben gemaakt. Bijzonder in de katoenteelt in Mali is ook dat er nog geen genetisch gemanipuleerde teelt te vinden is, zoals al wel het geval is in het buurland Burkina Faso en andere katoenproducerende landen als India.

P+ webtip: Katoencampagne Max Havelaar