Interessant om op de branderij van Starbucks in Amsterdam zowel twee koffieboeren als de inkoper bij elkaar te treffen. De meeste koffiebonen voor de espresso komen uit Zuid-Amerika. Onze vraag aan Carlos Alberto Leitón, directeur van een coöperatie in het beroemde koffiegebied Tarrazu in Costa Rica: is er een wachtlijst van boeren die ook Fairtrade willen produceren? Je bent als fairtrade koffieboer toch spekkoper, met gegarandeerde prijzen en afname? "Nee, we hebben geen wachtlijst. Faittrade geeft niet alleen veel voordelen, maar stelt ook eisen. Je bent met de omschakeling een tijd bezig: je moet met minder gif gaan werken, met minder kunstmest." Toch vreemd, want Leiton kon zijn 1500 boeren 322.593 dollar doorgeven aan fair trade premie, en hield nog eens nog een gelijk bedrag over voor sociale en educatieve activiteiten, zelfs een programma om vrouwen te controleren om borstkanker. In Tanzania is de situatie niet veel anders. De organisatie van koffieboer Geoffrey Ngulumbi groeide van tien boerengroepen in 2001 naar 170 nu. Hij maakte zelfs een prachtig logo met de besneeuwde top van de Afrikaanse berg Kilimanjaro als blikvanger. Hij kon in 2008 242.633 dollar fairtrade premie doorgeven aan zijn leden en zelf een hoofdkantoortje bouwen. "De gemiddelde koffieboer in Tanzania heeft honderd struiken. Meer passen er niet op 1 acre (0,4 hectare). Nee, ook wij hebben geen wachtlijst. De meeste Afrikaanse koffieboeren hebben een horizon van een dag. Als er die dag te eten is, dan is men al blij. Voor Fairtrade moet je vooruit kijken, vooruit investeren. Dat vraagt nog veel educatie." Het is zelfs zo dat Starbucks zegt nauwelijks pure Fairtrade-koffie te kunnen vinden: meestal is het een combinatie met biologisch geteelde bonen. Juist dan is alle kunstmest en gif door de koffieboeren verbannen. De man van Starbucks in Afrika is Chris von Zastrow, die nauw samenwerkt met de koffiekoper Hackenberg in Zwitserland. Hoe is hun ervaring met de tussenhandel? Maakt die de Fairtrade koffie niet onnodig duur? Ze bestrijden dit. Von Zastrow: "Wij kopen voor een deel direct in bij de cooperaties. Dan worden er geen extra marges gepakt. Wanneer we wel met exporteurs en handelaren werken, eisen we transparantie over hun kosten. Wie niet bekend maakt wat er aan kosten in rekening wordt genomen, kan niet met ons samenwerken. Het is ook niet zo dat de handel alleen maar geld kost. Stel je het theoretische geval voor van een container koffie die is gekocht op basis van goedgekeurde proefmonsters, maar in de haven niet aan de kwaliteitseisen voldoet. Zonder handelaar zouden de boeren die container dan terugkrijgen. Een handelaar weet er wel een andere partij voor te vinden, die wat minder strenge eisen aan de kwaliteit stelt. In dat geval is een tussenhandelaar een soort van verzekering dat er verkocht wordt."Von Zastrow en Hackenberg weten dat Starbucks de Fairtrade koffie niet alleen in de espresso verwerkt. "De bonen gaan ook in andere melanges. En er wordt wereldwijd meer Fairtrade koffie aangeboden dan door Fairtrade handelskanalen en labels verkocht kan worden. Dus verdwijnt het ook ongelabeld in gewone koffie."P+ webtip 1: StarbucksP+ webtip 2: Starbucks grootste Fairtrade inkoper