Jeanine Schreurs promoveert dit najaar op onderzoek naar duurzaam leven bij het International Centre for Integrated assessment and Sustainable development (ICIS) van de Universiteit Maastricht. Ze onderzocht concreet welke veranderingen er optreden als mensen minder geld te besteden hebben, zoals in tijden van crisis geregeld gebeurt. "Het betreft helaas een snel groeiende groep mensen", zegt Schreurs. We hebben het dus eigenlijk om onvrijwillig downshiften , zoals we dat noemen. Ofwel: soberder door het leven gaan. "Als je veel minder inkomen hebt, verandert dat je leven heel ingrijpend. Leven met minder geld heeft consequenties voor de gehele lifestyle." Niet alleen gaan mensen anders consumeren, ook hun sociale leven verandert. Dat geldt ook voor de manier waarop ze tegen de wereld en zichzelf aankijken. Met uitzondering van de mensen die bij aanvang grote financiële problemen hadden, is praktisch iedereen achteraf gezien positief over de veranderingen in hun leven die gepaard gingen met een groot inkomensverlies. "De ervaring heeft hen verrijkt", zegt Schreurs, die een groep mensen heeft onderzocht die hun inkomsten allemaal met ongeveer 30 procent zagen slinken. "Ze ervaren hun relaties als echter en hechter. Terwijl aanvankelijk iedereen schrikt en het liefste meer heeft." Daar heeft Schreurs een hypothese over, die ze op basis van haar veldonderzoek alleen overigens niet hard kan maken. "Ik vermoed dat veel mensen op een gedachteloze manier hun geld uitgeven. Ze ontlenen hun identiteit aan dat consumptiepatroon." Als een deel van de inkomsten wegvalt, worden ze voor het eerst echt geconfronteerd met zichzelf. Ze moeten bewust nadenken over wat ze nu echt belangrijk vinden. "De meesten zeggen na afloop dat ze meer hun eigen, authentieke leven hebben ontdekt. En ze waarderen meer wat ze hebben."Het veranderingsproces dat mensen doorlopen, kent zeven herkenbare stappen, zo ontdekte Schreurs na uitvoerige analyse van de vijftien levensverhalen. De zeven stappen heeft zij achtereenvolgens als volgt benoemd: 1. prelude
2. facing reality
3. coming out
4. restyling
5. repositioning
6. redefining
7. postludeDe coming out-fase, waarin mensen aan hun omgeving vertellen hoe hun situatie is, is volgens Schreurs een van de moeilijkste fases. In de fase van restyling geven gedwongen downshifters hun leven opnieuw vorm. Denk aan elders boodschappen doen, minder op vakantie of auto de deur uit. "Hier bepalen mensen wat echt belangrijk voor ze is." In de postlude gaat het erom dat mensen anders met geld en spullen blijven omgaan, ook als ze later weer meer inkomsten hebben. Het is een blijvende verandering in hoe mensen in het leven staan.P+ webtip: Artikel in P+ over Jeanine Schreurs