Wie Oeganda bezoekt, kan wel eens blij verrast worden door het geavanceerde afvalbeheer. Het ziet er oppervlakkig gezien misschien niet zo uit, maar het heeft veel weg van het Nederlandse, dat op afvalgebied tot de top van de wereld behoort. In de kern komt het er op neer dat het afval aan de bron wordt gescheiden en zo nuttig mogelijk wordt hergebruikt: groente- en fruitafval wordt gecomposteerd en gebruikt als bodemverbeteraar, materialen die geld opleveren worden apart opgehaald en het restafval verdwijnt in een afvaloven.

Zo ver is het nu nog niet in Oeganda, maar een belangrijk begin is gemaakt. In drie proefgemeenten scheiden huishoudens het afval: groenafval gaat in de ene emmer, restafval in de andere. Op straat staan containers die zijn beschilderd in dezelfde kleuren als de emmers. In het midden zijn schotten geplaatst om het afval gescheiden te houden. Een "containermedewerker" ziet er de hele dag op toe dat bewoners hun emmers in de juiste vakken leeg gooien. Als de container vol is, komt de gemeentelijke vrachtwagen langs en wordt alles met de hand overgeschept. Uiteindelijk belandt het groenafval op een composthoop. Het restafval wordt gecontroleerd verwerkt.

Toen Theo van Gerven, afvalmedewerker van de gemeente Gemert-Bakel, het land in 2009 voor het eerst bezocht, schrok hij. "Afval slingerde overal rond op straat en tussen de huizen." Gemert-Bakel assisteert samen met de gemeenten Goes en De Ronde Venen drie Oegandese gemeenten bij het opzetten van een integraal vuilnisophaal- en scheidingssysteem.

In 2008 organiseerde VNG International in het kader van LOGO South een workshop in Oeganda waar de teams van de drie Nederlandse en Oegandese gemeenten gezamenlijk de behoeften en prioriteiten voor het project hebben vastgesteld. Dat bleek een schoner en duurzamer leefomgeving te zijn. Door te werken aan gemeentelijk afvalbeheer (scheiden, inzamelen, ophalen en verwerken van afval) kan de gezondheid en het welzijn van burgers sterk verbeteren. "Eigenlijk had ik verwacht dat we iets met drinkwater zouden gaan doen", zegt Albert Boonman van de gemeente Goes. "Waterputten slaan bijvoorbeeld. Kennelijk is dat ons beeld als we aan Afrika denken." Maar Boonman kan zich goed vinden in de keuze voor afval. Een goed afvalsysteem slaat immers meerdere vliegen in één klap: het stopt de ongecontroleerde verspreiding van stoffen in het milieu, het bevordert de volksgezondheid en de compost van het gft-afval is goed voor landbouwgewassen.

P+ webtip: Download VNG Special van P+