De RSPO heeft basisprincipes criteria waaraan duurzame palmolie moet voldoen. Een belangrijk criterium is dat nieuwe palmolieplantages geen primaire bossen mogen vervangen of gebieden met hoge natuurwaarden. Ook moeten de rechten van lokale bewoners en werknemers worden gerespecteerd en moet de leefomgeving van bedreigde diersoorten in stand worden gehouden. De duurzame palmolie wordt gecertificeerd en gecontroleerd door Utz Certified. Er zijn drie goedgekeurde handelssystemen waaraan consumenten de duurzame palmolie kunnen herkennen: "segregation", "mass balance", en "book & claim". Segregation wil zeggen dat het product palmolie bevat die in de hele keten volledig gescheiden is gehouden van niet-gecertificeerde palmolie. Mass balance wil zeggen dat de palmolie wordt gevolgd, maar is vermengd met gewone palmolie. Book & claim betekent dat de keten niet wordt gevolgd. Eindverwerkers kunnen een certificaat kopen (vergelijkbaar met dat voor groene stroom) voor een bepaalde hoeveelheid palmolie die duurzaam wordt geproduceerd. De plantages worden jaarlijks gecertificeerd voor een bepaald productievolume voor duurzame palmolie. Deze volumes worden vastgelegd in de centrale database van RSPO, die ondergebracht is in het Utz-systeem. Met deze informatie kan worden bijgehouden of gecertificeerde plantages en oliemolens niet meer palmolie verkopen dan zij produceren. Van Geelen zegt "weinig vertrouwen" te hebben in de naleving van de certificeringsregels. "De handhaving van de criteria is heel slecht. Bedrijven die zich er niet aan houden, worden niet aangepakt. Zo moeten bedrijven die bij de RSPO zijn aangesloten nieuwe palmolieplantages drie maanden van te voren aanmelden, waarbij ze duidelijk maken dat die niet ten koste gaan van oerwoud. Niemand houdt zich daaraan: in een jaar is er een melding geweest, terwijl het areaal continu wordt uitgebreid." Hij wijst er op dat bedrijven die gecertificeerde duurzame palmolie produceren meestal ook grote arealen niet-gecertificeerde palmolie hebben. "Ook die bedrijven blijven dus doorgaan met ontbossing. Wat ons betreft zouden alleen bedrijven die hun productie voor 100 procent gecertificeerd, zoals Nestlé, hebben kunnen voldoen aan de duurzaamheidsheidscriteria."De productie van palmolie gaat gepaard met ontbossing en heftige strijd met inheemse volken om landrechten. De vraag naar palmolie stijgt wereldwijd. De grootste producenten ter wereld zijn Indonesië en Maleisië, goed voor bijna 90 procent van de productie. Nederland importeert 5 procent van het wereldvolume (45 miljoen ton) voor verwerking of doorvoer. Het Nederlandse verbruik is 430.000 ton per jaar (2008). Momenteel is 1,75 miljoen ton (3,9 procent van de wereldproductie) duurzaam geproduceerd.P+ webtip: Alles over palmolie