Fonds of markt? Moet er een REDD-fonds komen met financiële bijdragen van landen en bedrijven, of is financiering via de markt de beste manier? Of een combinatie van beide? In het eerste geval moeten de deelnemers het fonds beheren, zodat er enige democratische controle op de besteding is. In het tweede geval wordt REDD onderdeel van de internationale emissiemarkt. Hoe meer geld daar in omgaat, hoe meer vragen rijzen over de effectiviteit. Waar komt het geld vandaan, bij wie komt het terecht, leidt het eigenlijk wel tot vermindering van de CO2-uitstoot?Wat is de positie van inheemse volken? Miljoenen mensen leven in of aan de rand van tropische bossen, en zijn daarvan afhankelijk voor hun voortbestaan. Hun gebruiksrechten worden vaak niet erkend. Zolang hun rechten en deelname aan het REDD-proces niet goed zijn geregeld, bestaat de kans dat REDD "de laatste grote landroof" wordt, zoals critici beweren. Naar wie gaat het geld? REDD-geld kan gemakkelijk leiden tot corruptie. REDD gaat om gigantische "gratis" geldbedragen van rijke landen naar de regeringen van ontwikkelingslanden, waar corruptie endemisch is. Corruptie ligt op de loer. Maar het kan ook bij lokale gemeenschappen terecht komen. Het corruptiegevaar is dan onverminderd groot. In Ecuador heeft een aantal groepen van inheemse volken REDD-gelden geweigerd, omdat ze het beheer over de bossen willen houden.Wat is een bos? REDD-regels bestaan er nog niet: de enige tekst die er tot nu toe ligt staat in het Bali Actieplan. Daarin staan korte verwijzingen naar de rol van bescherming en het duurzaam beheer van bossen en de verbetering van de koolstofvoorraden van bossen. Iedereen met kennis van de geschiedenis van tropische bossen weet welke praktijken achter deze woorden schuilgaan. Bijvoorbeeld het kappen van bos om plaats te maken voor monoculturen. Ofwel: kunnen palmolieplantages straks ook REDD-geld opstrijken? Het Indigenous Environmental Network neemt een voorschotje hierop en spreekt over REDD als een "perverse prikkel" die juist leidt tot toename van ontbossing. Helpt REDD? Dat is de vraag. Volgens de internationale boerenorganisatie Via Campesina heeft de carbon credits markt bewezen "extreem winstgevend te zijn in termen van het genereren van dividend voor investeerders, maar heeft ze compleet gefaald in het verminderen van broeikasgassen." Het aankopen van carbon credits geeft een land of bedrijf het recht een overeenkomende hoeveelheid CO2 uit te stoten. De uitstoot daalt alleen als er uitstootplafonds zijn die worden gecontroleerd en gehandhaafd - met sancties. Daarvan is geen sprake. Er is nog te weinig ervaring met REDD-proefprojecten om te kunnen zeggen dat REDD leidt tot minder ontbossing. REDD biedt zeker ook kansen. REDD is het eerste wereldwijde instrument om te betalen voor het instandhouden van ecologische "diensten". Maar het is de vraag of dat niet op een minder ingewikkelde manier kan. P+ webtip: REDD