Met het vrijgeven van de energiemarkt in de jaren negentig van de vorige eeuw verdween de nationale regie over de productie. De Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven ofwel SEP werd opgeheven. Kornelis Blok: "De SEP had vroeger de regie over de elektriciteitsmarkt. Dat was ook formeel zo vastgelegd. Die zorgde voor een gemeenschappelijk elektriciteitsplan of regelde dat er een kabel naar Noorwegen kwam. De SEP had ook een toekomstvisie. Maar na het vrijgeven van de energiemarkt moest de SEP wel opgeheven worden, anders zou er sprake zijn van monopolievorming. Het maken van afspraken tussen concurrenten onderling behoort in een vrij markt tot de verdachte activiteiten."Er is nu geen centrale planning meer. "Alle energiebedrijven gaan nu zelf kijken wat nodig is, huren adviseurs in, houden hun concurrenten in de gaten en zoeken naar niches waar ze op in kunnen springen. Dat is in feite niet anders dan wat er in andere sectoren gebeurt."Wel is er een klein risico van misplanning, van een te grote of een te kleine capaciteit. "Elektriciteit kun je niet opslaan. Je kunt dus geen schip uit Brazilië laten komen met een lading elektriciteit als er tekorten ontstaan. Maar het gebrek aan regie is geen grote ramp. Tennet is netwerkbeheerder, die zorgt voor de coördinatie. Elk elektriciteitsbedrijf legt elke dag bij Tennet een plan neer, waarin zoveel productie voor zoveel gebruik is opgenomen. Tennet telt op en kijkt of het allemaal klopt. Dus er vindt wel iets van coördinatie plaats. Als een centrale uitvalt, moet Tennet zorgen dat de boel blijft draaien."De regie die de overheid zou hebben vóór de liberalisering van de elektriciteitsmarkt moet ook niet overschat worden, stelt Blok. "De praktijk was vaak andersom: de bedrijven stuurden de overheid aan. Wat betreft duurzaamheid had de overheid er wel een zachte hand in. Begin jaren negentig, kort voor de liberalisering van de markt, kwam de klimaatverandering op de agenda. Met milieuactieplannen, spaarlampenacties en het stimuleren van windenergie gaf de overheid wel een duw in de richting van duurzaamheid."P+ webtip: Kornelis Blok in P+