Architect Thomas Rau heeft een nieuw bedrijf opgericht, waarmee hij in gebruik zijnde grondstoffen gaat bankieren. Het heet Turntoo en hij legt uit hoe hij hiermee mogelijk maakt om niet langer het eigendom van producten te verkopen, maar de prestaties ervan.

Het Architectenkantoor Rau was altijd al innovatief, maar op dit moment zelfs revolutionair. De Ledlampen die er hangen zijn niet van Philips gekocht. Thomas Rau betaalt naar het aantal Lux dat de lampen aan lichtopbrengst leveren. De lichtfabriek is eigenaar gebleven van de armaturen en de lampen en zal deze na een aantal jaren terughalen. Hetzelfde geldt voor stoelen van Rau, voor de vloerbedekking, zelfs voor de tegels in het toilet. Rau: "Zo raar is het niet. Je koopt toch ook het vliegtuig niet, als je naar New York vliegt? Of de trein naar Parijs?" Het idee hierachter is dat bedrijven deze producenten anders zullen gaan ontwerpen, als de grondstoffen in de producten na gebruik niet meer naar de verbrandingsovens gaan, maar terug naar de eigen fabriek. Door deze manier van denken zullen andere vragen ontstaan. Is dat product eigenlijk wel handig in elkaar gezet? Zijn alle materialen en onderdelen opnieuw te gebruiken? Rau: "Producenten zullen meer modulair gaan denken. Niet zoals Apple een iPhone maakt, die je nooit meer goed uit elkaar kunt halen. "

Hierop doordenkend, realiseerde Rau zich dat er "een gat in deze kringloop" zit. "Ieder product wordt een grondstofbank. Een bedrijf gaat daarnaar handelen. Maar een bedrijf is zelf geen bank en zal zeggen: Hee hallo, ik raak zo geld kwijt."

De architect tekent een lemniscaat, het wiskundige symbool voor het oneindige. Fotografen kennen het teken van hun lenzen, als de afstand bijvoorbeeld meer dan 10 meter bedraagt. Hij tekent in de eerste boog de "maakkosten", in de andere de "grondstoffenkosten". Om het uit te leggen, kiezen we een denkbeeldig voorbeeld, een hele goede beamer van 1000 euro. Rau: "De maakkosten daarvan bedragen gemiddeld 75 Procent. Die gaat een producent niet meer met verkoop verdienen, maar met gebruikstermijnen, met afkoop, met lease. De andere 25 procent zijn de kosten van grondstoffen. Daar is geen vergoeding voor. Dat gaat Turntoo betalen, de BV die ik samen met mijn vrouw Sabine Oberhuber heb opgericht. Wij verstrekken de producent van de beamer een waardekrediet ter grootte van die 25 procent, dus 250 euro, maar we verlangen wel een terugkoopverplichting voor hetzelfde bedrag van 250 euro. Het voordeel voor de producent: hij hoeft geen nieuwe en duurdere grondstoffen in te kopen, maar krijgt de oude voor hetzelfde geld retour. Zo komt de lemniscaat in beweging." Rau tekent nu het achtvormige symbool rond en rond.

En de winst voor Rau zelf dan? "Wij zullen iets van rente vragen. Maar belangrijker dan dat: de grondstoffen gaan niet langer verloren. Daar is het mij in de eerste plaats om te doen. Er zal ook geen speculatie zijn, geen bijzondere metalen die ineens verschrikkelijk duur zijn geworden."

De eerste aanvragen zijn al binnen. "Van hotels, die om de vijf jaar de complete kamers vernieuwen. Burgemeester Jorritsma van Almere heeft interesse om de bedrijfskleding van de gemeente-ambtenaren volgens dit concept te bestellen. Turntoo zoekt er de producenten bij, die volgens dit concept willen werken. We hebben al tien partners in de maakindustrie, van Philips tot Mosa tot Desso tot Bosch. De laatste met wasmachines, zodat we ook de Business to Consumer-markt kunnen bedienen. We denken het laatste kwartaal van dit jaar de eerste contracten te gaan tekenen, dan kunnen de pilots van start."

Turntoo is een van de kandidaten voor de Herman Wijffels Innovatieprijs (van 50.000 euro) en past in onze optiek het beste bij de visionaire en duurzame rol die de oud-Rabobank CEO op dit moment in ons land vervult. De prijs wordt op 3 november uitgereikt.