CLOSING THE LOOP 2013: Arbeid te duur voor circulaire economie
De circulaire economie komt er niet zolang we weinig belasting betalen voor grondstoffen terwijl de loonbelasting hoog is.“Draai dat om,” zegt Femke Groothuis, voorzitter van The Ex’tax Project, in het nieuwe nummer van P+. Ze spreekt op Closing the Loop 2013.
In de nieuwe P+ wordt het dilemma geschetst:
Voor een circulaire economie heb je arbeidsintensieve business modellen nodig. Het restaureren, repareren, leasen en het terugwinnen van producten kost veel menskracht. Maar ondernemers gaan die kant niet op als de belasting op arbeid zo duur blijft. Anderzijds is iedereen zich ervan bewust dat de fiscaal wel goedkope grondstoffen eindig zijn.
Aan ambities geen gebrek. Het voordeel van de nadruk verleggen naar grondstoffen is dat je de prikkels verandert, legt Groothuis uit, voorzitter bij The Ex’tax Project. Ze spreekt zelfs van ‘prikkels omdraaien’.
“De laatste tijd wordt veel gesproken over de circulaire economie, waarin grondstoffen in een gesloten cyclus worden gebracht en bedrijven steeds opnieuw waarde kunnen toevoegen. Maar die circulaire economie gaat er niet komen, tenzij de belastingen worden verlegd. Voor een circulaire economie heb je allemaal arbeidsintensieve business modellen nodig. Het restaureren, repareren, leasen en het verbeteren van producten, dat kost allemaal menskracht. Maar ondernemers gaan die kant niet op als arbeid zo duur blijft. Anderzijds is iedereen zich ervan bewust dat grondstoffen eindig zijn en arbeid niet. Het is nu dus een superactueel onderwerp.”
Voor de rest van Europa zou de belastingwijziging ook geen overbodige luxe zijn, pleit Groothuis. Europa is netto de grootste importeur met bijna 1400 miljoen ton aan verschillende grondstoffen, aldus de website van The Ex’tax Project. Daarmee is Europa dus heel afhankelijk van andere landen en soms van instabiele regeringen, wat onwenselijk is. Nog meer cijfers: “Jaarlijks komen er 4500 miljard belastinggelden binnen, wat voor 52 procent uit arbeid- en slechts 6 procent uit milieuheffingen bestaat. Maar we zouden de welvaart juist moeten opbouwen uit wat mensen elkaar te bieden hebben in plaats van uit belastingen op arbeid.”
In het document dat nu wordt voorbereid, komt het allemaal aan de orde. “We hebben Nederland als uitgangspunt genomen, maar er is een grote Europese dimensie in meegenomen. Het verlagen van btw op reparaties bijvoorbeeld, moet op Europees niveau worden vastgesteld.” Maar wat kan Nederland dan in z’n eentje bewerkstelligen? Legio zaken, stelt Groothuis. “Vorig jaar is in Nederland de grondwaterbelasting afgeschaft. Dat moet onmiddellijk worden teruggedraaid en tien keer zo hoog worden. Nederland kan op deelgebieden zelfstandig veranderingen in het belastingstelsel aanbrengen, zonder dat het de concurrentiepositie aantast. Wel voorzichtig.”
En het levert de consumenten meer financiële armslag op, rekent Groothuis voor. “De verlichting van de lasten op arbeid maakt sommige producten weer goedkoper. Appels uit Australië worden duurder vanwege de zwaarbelaste brandstof, maar appels uit Nederland niet. Je maakt als consument dus andere keuzes. Je verlegt de prikkels van ‘ruim voorradig’ (arbeid) naar ‘schaarste’ (grondstoffen). En het levert ook nog eens extra werkgelegenheid op. Nu zijn er vier miljoen mensen afhankelijk van een uitkering en moeten steeds minder werknemers voor die uitkeringen zorgen. Daar is allemaal winst te behalen.”
De ideeën van The Ex’tax Project blijken goed geland in de politiek. PvdA, D66, CDA, ChristenUnie, GroenLinks en de Partij voor de Dieren zien de belastingverschuiving als evident en de eerste twee partijen lobbyen hiervoor ook in de EU. “Vaak zie je nog dat hun opvattingen onder het kopje duurzaamheid zijn samengevat”, zegt Groothuis. “Maar willen we op de langere termijn welvaart behouden, dan moeten we dit meer in de economische hoek plaatsen.”
Het volledige interview met Femke Groothuis is als PDF te downloaden. Zie de linkerkolom, onderaan.