Commissarissen van ondernemingen blijken nauwelijks kennis te hebben van belangrijke trends die van levensbelang zijn voor ondernemingen. Zelfs niet van de wijze waarop waardecreatie op de lange termijn in bedrijven moet worden toegepast. Toch declareren commissarissen van grote AEX-bedrijven 30 tot 80 duizend euro per jaar.

Zijn Raden van Commissarissen hun geld nog wel waard? Deze logische vraag komt op na publicatie van derde AEX Sustainable Supervisory Board Index van de RockGroup. Daaruit blijkt dat Commissarissen niet of nauwelijks geïnteresseerd zijn in urgente maatschappelijke thema’s als circulaire economie, corruptie en waardecreatie in ketens. Het kwam bij alle grote bedrijven met een notering aan de AEX nooit vaker dan 20 procent van de tijd aan de orde. 

In 2019 kwam slechts in de helft van de verslagen milieuaspecten voor. Bestrijding van omkoping en corruptie werd dat jaar ook in nog geen 20 procent van de verslagen genoemd. Hoewel biodiversiteit steeds meer erkend wordt als een belangrijk duurzaamheidsaspect, is het nog niet doorgedrongen tot de toezichthouders van de AEX-bedrijven. In de jaren 2017, 2018 en 2019 maakte geen enkel jaarverslag van een Raad van Commissarissen melding van dit onderwerp. 

Commissarissen voeren dus hun eigen opdracht niet uit. In de herziene Corporate Governance Code van 2016 is opgenomen dat van bestuurders en commissarissen wordt verwacht dat zij duurzaam handelen door zich bij de uitoefening van hun taken te richten op creatie van waarde op de lange termijn. Bij het vormgeven van de strategie moet in elk geval aandacht worden besteed aan aspecten als milieu, sociale en personeelsaangelegenheden, de keten waarin de onderneming opereert, eerbiediging van mensenrechten en bestrijding van corruptie en omkoping. 

Uit het onderzoek AEX Sustainable Supervisory Board Index van de RockGroup blijkt echter dat deze waardecreatie nog niet jaarlijks terugkomt in de verslaglegging van de commissarissen en non-executives van de AEX-ondernemingen. In 2017 maakte slechts 24 procent van de jaarverslagen melding van initiatieven die tot doel hebben de koers van de onderneming voor de toekomst uit te stippelen. In 2019 is dat percentage zelfs gezakt naar 17 procent. 

De werkelijkheid is erger dan wat de verslagen van de Commissarissen aangeven, weet Elfrieke van Galen, die namens de RockGroup dit onderzoek heeft gedaan. Zij geeft ook les aan commissarissen via verschillende instituten. Vanuit die ervaring weet ze: “Het kennisniveau van de meeste toezichthouders is erg laag. Natuurlijk is de term ‘langetermijnwaardecreatie’ bekend. Maar het vertalen van die termen naar de rol van toezichthouder is een lastige. Het is verontrustend dat het niet goed gaat, zodra het om de toepassing gaat. De bedrijven zelf zijn veel verder dan hun toezichthouders.”

Commissarissen zouden ook moeten weten dat grote institutionele beleggers al beleid hebben, waarmee bedrijven die niet opereren in lijn met de afspraken in Parijs en de SDGs kans lopen uitgesloten te worden van investeringen. Ook De Nederlandse Bank ontwikkelt beleid in die richting, door het instellen van een werkgroep SDG-impactmeting waar een groot aantal financiële instellingen en bedrijven in meedenken. De toezichthouders, die betaald worden om voeling te houden met wat er leeft in de maatschappij, missen hiermee belangrijke ontwikkelingen.

De index is ontwikkeld door TheRockGroup. TheRockGroup werkt op verschillende niveaus om de transitie naar een duurzame economie en samenleving te realiseren. 

Website van de RockGroup met rapport (komt)

De Nederlandsche Bank over SDG-impactmeting