Crisisbegroting Rutte eerder groen dan sociaal
De crisisbegroting van het demissionaire kabinet Rutte is eerder groen dan sociaal te noemen. In MVO-termen gezegd: Meer Planet dan People.
En wie had durven voorspellen dat minister De Jager van Financien binnen twee dagen een 'Brussels pakket' met een meerderheid van de Tweede Kamer zou uitonderhandelen, dat uit het oogpunt van duurzaamheid heel wat wenselijker is dan alles wat er tijdens 7 weken schouderklopjes in het Catshuis dreigde aan te komen? Als het CDA er nu nog aan twijfelt wie de toekomstige partijleider moet worden, kan het alleen nog zijn omdat de partij een minister met een vriend niet kan rijmen met het oude ideaal van het gezin als hoeksteen van de samenleving.
Het mag geen wonder heten dat de politieke partijen die zich willen profileren op sociale thema’s als de PvdA en SP niet tot de crisiscoalitie behoren. De ambtenaren en politiemensen gaan voor een forse bezuiniging zorgen. Hun salaris wordt bevroren. Met de opbrengst hiervan (al 900 miljoen in 2012) wordt de afgelaste bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking van 750 miljoen euro ruimschoots gecompenseerd. Ook de hogere AOW-leeftijd komt sneller dichterbij, dan aanvankelijk het plan was.
De schatkist wordt vooral gespekt door het algemene BTW-tarief in oktober 2012 met twee procentpunt te verhogen. Dit leidt tot extra belastinginkomsten van 4 miljard in 2013. Dit wordt vanaf 2013 in toenemende mate gecompenseerd door een lagere inkomstenbelasting, in het bijzonder voor werkenden met een lager inkomen. Vraag is wat de effecten hiervan zullen zijn voor het bedrijfsleven en de consument.
Wat is het goede nieuws?
+ De in het Catshuis geplande bezuiniging op Ontwikkelingssamenwerking (750 miljoen euro) is van tafel.
+ De btw op podiumkunsten gaat weer terug van 19 naar 6 procent.
+ Hogere inkomens zullen een extra bijdrage moeten leveren aan het oplossen van de begrotingsproblematiek. Hogere inkomens (inclusief bonussen) worden in 2013 tijdelijk extra belast met een werkgeversheffing (“eenmalige crisisheffing”: opbrengst van 500 mln). Daarnaast wordt de werkgeversheffing op excessieve vertrekbonussen verhoogd van 30 naar 75 procent.
+ Een fiscaal vergroeningspakket behoort ook tot het pakket, onder meer om het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken door het zwaarder belasten van energieproducten. Het gaat dan om de aardgasheffing, kolenbelasting, rode diesel, leidingwater, en een eurovignet voor zwaar transport (totale opbrengst 890 mln).
+ Er komt onderzoek naar lagere BTW (6 procent) op zonnepanelen.
+De accijnzen op alcohol, tabak en frisdrank worden verhoogd (625 mln). Dit laatste is een wens die eerder vanuit P+ werd geopperd, als ongevraagd advies aan het Catshuisberaad. Een 'vettaks' die wordt opgelegd aan voedingsmiddelen die teveel suiker, vet of zout bevatten, maakt het voor mensen met obesitas financieel aantrekkelijker het nu vaak duurdere gezonde voedsel te kopen als fruit en groenten.
+ Er komt 200 miljoen euro extra geld vrij voor stimulering in verduurzaming van de economie, onder meer voor meer woningisolatie en duurzaam bouwen.
Een andere crisismaatregel is het verhogen van de bankenbelasing, die maar liefst wordt verdubbeld. De opbrengsten nemen hierdoor toe van 300 naar 600 miljoen. De grondslag van de belasting wordt gevormd door de ongedekte passiva van de bank. Zo streeft de regering naar lagere risico’s en meer financiële stabiliteit.
Deze maatregel is door de sector niet bepaald met gejuich ontvangen. Al voordat de crisiscoalitie rond was, liet bestuursvoorzitter Piet Moerland van de Rabobank weten dat deze belasting het economische herstel ernstige schade zou berokkenen. Hij acht het vanuit maatschappelijk oogpunt onaanvaardbaar via een bankenbelasting een rem op de kredietverlening aan het bedrijfsleven en de woningmarkt te zetten.
Moerland is voor hogere kapitaalbuffers voor het bankwezen en ook voor invoering van een nieuw systeem van depositogarantie. Vanuit Europa zijn echter ook nog ingrijpende extra maatregelen te verwachten.