Waarom gaan autobezitters wel de straat op vanwege een btw-verhoging, maar mensen die zich boos maken op een btw-verhoging op gezond voedsel niet? Waar blijven de groene hesjes? Voor 336 euro heb je er al 100 stuks.

Die groene hesjes komen er wel, verwacht Marjan Minnesma van Urgenda. Ook zij stoort zich er aan dat de ‘gele hesjes’ met vernielingen hun zin krijgen en dat een voorgenomen verhoging van de btw-prijs op diesel ongedaan wordt gemaakt. Acties van mensen die zich zorgen maken over het klimaat zorgen in Den Haag voor geen enkele beroering. En dat in de week waarin bleek dat de CO2-uitstoot wereldwijd tot een recordhoogte is gestegen. 

Is het een kwestie van tijd voordat iemand met een groen hesje om een steen door de ruiten van de Tweede Kamer gooit? Minnesma moet grinniken, wanneer die vraag wordt gesteld. Maar ze erkent dat de politiek blijkbaar wel gevoelig is voor geweld op straat en niet voor argumenten, rapporten, onderzoeken, raadplegingen en zelfs niet voor gerechtelijke uitspraken, zoals de Klimaatzaak.

Minnesma: “Ik denk dat het tijd wordt dat we boos worden, als het niet goedschiks kan. Ik denk ook dat het gaat gebeuren. Vooral de jongeren beginnen zich te realiseren dat wij het verknald hebben. Brand steken in de stad heeft wel effect, maar wanneer wij braaf adviseren, worden we genegeerd. Wij zijn te braaf om de ruiten in te gooien.”

Over de politieke reactie op de eerste demonstratie van de gele hesjes in Den Haag: “Het is schandelijk dat Buma het protest van dit groepje boze oude mannen meteen aangrijpt om duurzame maatregelen af te remmen. Om maar niet te veel te hoeven doen.”

Zou de btw-verhoging op gezond voedsel zoals groente en fruit eenzelfde beweging op gang kunnen brengen als een verhoging van de btw op diesel? Minnesma: “Wij betalen al heel weinig voor ons voedsel. We zijn rijk en zijn luxe gewend. De protesten in Frankrijk zijn van mensen die het slecht hebben en van hun auto afhankelijk zijn voor hun kleine inkomen. Macron heeft het onhandig aangepakt door die verhoging als forse prijsmaatregel van 7 cent voor dieselaccijns aan te kondigen. Had hij het cent voor cent gedaan, dan had niemand er naar gekraaid. Zo gaat dat hier in Nederland al jaren. Kijk maar eens naar wat er met de brandstofprijzen de afgelopen tientallen jaren is gebeurd.”

Mogelijk zou de eerste groep die zich in Nederland in groene hesjes steekt wel eens de ‘grootouders’ kunnen zijn, die om de week in Den Haag protesteren. Onder hen onder andere Joos Ockels, de weduwe van astronaut Wubbo. Het is een groep van zo’n 60 mensen, die er altijd staan: weer of geen weer. Minnesma: “Maar ook zijn er scholieren die protesteren. Als er iets van een groene hesjes-beweging komt, dan zullen het jongeren en grootouders zijn, die boos worden omdat ze worden genegeerd. Het kan wel. In België waren er vorig weekend 65.000 mensen die de straat op gingen voor het klimaat.”

Ook Willem Lageweg, actief in de voedseltransitie, verwacht dat het ouderen en jongeren zullen zijn die spontaan de straat op zullen gaan. Ouderen herinneren zich de uit de jaren zeventig nog vol nostalgie de massale demonstraties tegen kernenergie, kruisraketten en ‘Ban de Bom’. Zouden deze optochten na tientallen jaren van rust weer terugkeren? “Ik zou dat toejuichen”, zegt Lageweg, die vroeger ook meeliep in optochten waar tienduizenden mensen aan deelnamen. “Ik begrijp de gele hesjes wel. Zo’n prijsmaatregel is fors wanneer je arm bent. Toch zie je dat de oude lineaire economie het door geweld op straat wint van de duurzame lange termijndoelen, die er op gericht zijn om met zijn allen te kunnen overleven. Macron had er beter aan gedaan de armen financieel te compenseren met een subsidie, om zo de omslag naar de nieuwe economie te kunnen maken.”

Is er kans dan jongeren ‘ouderwets’ in optochten de straat op zullen gaan? Thalita Muusse van de Klimaat- en Energie Koepel vraagt het zich af. Zij is nog jong en kent heel veel jongerengroepen. “We zijn wel een beetje boos, maar niet boos genoeg”, vat ze het sentiment van dit moment samen. “Jongeren zijn wat rustiger. Ik zie ze niet zo snel de straat op gaan. Ik zit in heel wat app-groepjes en dan krijg je wel de hele dag door berichten als: dit kan echt niet meer, nu moet er echt iets gebeuren. Dat gaat dan over het klimaatakkoord dat dreigt helemaal te mislukken. Als dit klapt… Over de btw verhoging op groenten en fruit hoor ik niemand.”

Er zijn dus geen grote demonstraties in de maak? Muusse: “Ik denk eerder dat er nog veel meer gele hesjes zullen komen als duidelijk wordt wat CO2-beprijzing en het verschil tussen de gas- en elektriciteitsprijzen gaan kosten. Er zitten twee werelden van verschil aan te komen. Dat is wel een zorg. Moet je dan als groene hesjes juist niet in gesprek gaan met de gele hesjes, wanneer die prijsverhogingen niet meer kunnen betalen? Of jezelf als jongeren met groene hesjes zichtbaar maken op de publieke tribunes waar beslissingen worden genomen? Wij zitten als jongeren nu allemaal in dezelfde bubbel. We zijn niet zichtbaar als we alleen in eigen cirkel onze zorg over de wereld communiceren.”

Naschrift: Columniste Marleen Janssen Groesbeek doet op LinkedIn de suggestie duurzame groene hesjes te laten maken van gerecycled plastic door de Plastic Soup Foundation en Plastic Whale.