Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
grondstoffen
grondstoffen
27 januari 2017

Waarom ontbreekt Rijksoverheid in Grondstoffenakkoord?

Soms is een akkoord interessant om wat er niet in staat. Hoogleraar Jan Jonker stoort zich enorm aan het ontbreken van taken die de Rijksoverheid zichzelf oplegt om van het deze week afgesloten Grondstoffenakkoord een succes te maken. Geen wetgeving, geen fiscale regels, geen aanpassing duurzaam inkoopbeleid, niets.

Jonker vindt dat zo een prachtige kans vlak voor de verkiezingen verkeken is. “Met nieuw aanstormende bestuurders is dat een gemiste kans. Geef ze een boodschap mee, hoe je als Rijksoverheid dit beleid zelf wilt structuren.”

Het nationale grondstoffenakkoord werd deze week door 180 partijen in Den Haag ondertekend, met als doel het gebruik van grondstoffen drastisch te verminderen. Wanneer de opzet slaagt worden in 2050 alle grondstoffen in Nederland opnieuw gebruikt. Om tempo te maken moeten binnen een half jaar de eerste voorstellen klaar zijn voor de terreinen biomassa, voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen.

Jonker past ervoor om te juichen: “Ambtelijke proza over nut en noodzaak van de Circulaire Economie is er nu genoeg. Uit het geheel spreekt grote ambitie op relatief korte termijn. Zo zouden we in 2030 al op de helft van het gebruik van ‘virgin’ materialen moeten zitten om in 2050 vrij te zijn van nieuwe grondstoffen. De rapporten wekken de suggestie dat aan deze ambities al voortvarend door het bedrijfsleven gewerkt wordt. Maar het is vaak hetzelfde handjevol bedrijven dat genoemd wordt. Dat kan twee dingen betekenen: dit zijn de koplopers van een hele groep bedrijven, of het gaat om slechts een paar bedrijven die een echt circulair businessmodel hebben? Na een onderzoek van een jaar kunnen we de tweede vraag bevestigen. Van een wijdverbreide circulaire bedrijfspraktijk met passende business-, organisatie en verdienmodellen is vooralsnog niet of nauwelijks geen sprake.”

Desgevraagd licht hij toe: “Goede plannen dus, had allemaal wat eerder gemogen, maar goed. Grappig dat dezelfde overheid helemaal niet naar zichzelf kijkt, maar de vraag bij anderen neerlegt. Zelfs de financiering wordt niet eens geëntameerd, niet met een Nationale Investeringsbank, niet met versterking van regionale fondsen. Dat stoort me.”

Het is dus volgens Jonker nog steeds wachten op nog één document: een Deltaplan Circulaire Economie.  Graag  met een minister erbij. “Het zou mooi zijn als dit in het nieuwe kabinet vorm krijgt door een minister van Circulaire Economie met de status van vicepremier te benoemen. De motor van een andere, circulaire economie gaat dan met kracht draaien.”

Waarom een bewindspersoon en geen wetgeving? Kijk naar Denemarken, die ongeacht de kleur van de regering het ene na het andere windmolenpark op zee neerzette?

Jonker: “Ik wil een aanvoerder hebben. Ik zal de dag prijzen dat dit soort lange visies omgezet worden in kaderwetgeving, maar zo ver zijn we nog lang niet. Iemand moet eerst die kar trekken. Wetten komen niet zomaar uit de lucht vallen.”

Wat ook ontbreekt is een verwijzing naar Zweden, waar dit jaar wel nationale wetgeving voor grondstoffenbeleid is ingevoerd, met lage tarieven voor reparaties. Dat vindt Jonker ook een gemiste kans. “Staat inderdaad ook niet het Grondstoffenakkoord. Het is een algemene intentie, puur op zijn Hollands. We verklaren met elkaar plechtig dat we dit belangrijk vinden. Leuk geprobeerd.”

Jan Jonker is hoogleraar duurzaam ondernemen, verbonden aan de Nijmegen School of Management van de Radboud Universiteit te Nijmegen. Het afgelopen jaar heeft hij het initiatief genomen voor een landelijk onderzoek naar de circulaire economie. Op 18 mei 2017 vindt een landelijke conferentie plaatst in Arnhem waarin de resultaten van dit onderzoek gepresenteerd zullen worden.

De tekst van het deze week ondertekende Grondstoffenakkoord (PDF).

Downloads

Meer info download je hier:

Grondstoffenakkoord (202 kb)