Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Guido de Valk
Guido de Valk
05 december 2021

Hoe neurowetenschappen betere leiders maakt

We kennen allemaal wel een bedrijf waar binnen korte tijd medewerkers vertrekken omdat de bedrijfscultuur niet optimaal is. Zelfs scale-ups in de impact-hoek hebben ermee te maken. Weinig vertrouwen in het personeel of een gebrek aan empathie van een leidinggevende: het zijn allemaal kenmerken van een verkeerde leiderschapsstijl. Guido de Valk, oprichter van en trainer bij De Valk Leadership Company legt uit hoe MKB-ondernemers met kennis uit de neurowetenschappen betere leiders kunnen worden.


“Een goed voorbeeld doet goed volgen” zo luidt het gezegde. Helaas is het omgekeerde ook waar. Van iemand met een autoriteitspositie die slecht gedrag vertoont, wordt het gedrag door ondergeschikten ook vaak gekopieerd”, vertelt De Valk. “Veel ondernemers hebben niet in de gaten wat de impact is van een verkeerde leiderschapsstijl, terwijl dit de organisatie veel geld kost door bijvoorbeeld hoog ziekteverzuim. Vooral als het patroon zich herhaalt, doordat leiders niet in staat zijn om kritisch naar zichzelf te kijken.”

De Valk over de oorzaken, die liggen in het emotionele brein: “Het begint met het potentieel van een medewerker dat door een verkeerde leiderschapsstijl niet ten volle benut wordt en het eindigt met een gedemotiveerde en gefrustreerde werknemer die op zoek gaat naar een andere werkgever. We zien dat ondernemers hun vermogen om rationeel te denken enorm overschatten. Vaak geloven ze dat ze een weloverwogen beslissing maken terwijl het besluit feitelijk gemaakt wordt door het emotionele brein. Op het moment dat iemand bijvoorbeeld stress ervaart door een overvolle mailbox of een smartphone waar continu berichten op binnen komen, neemt het emotionele brein het al over.”

Zijn advies over de eerste, gemakkelijke stappen: “Leiders zouden er daarom goed aan doen om meer afstand te nemen en te verstillen. Dit kan op verschillende manieren: denk bijvoorbeeld aan meerdere keren per dag een wandeling maken met de telefoon op de vliegtuigstand en of korte meditatiemomenten. Maar denk ook aan het nemen van pauzes tussen verschillende afspraken in. Door echt even niks te doen komt onze prefrontale cortex tot rust. Deze prefrontale cortex speelt een belangrijke rol in effectief leiderschap.”

Er kan meer: “Daarnaast eet een goede leider gezond en slaapt hij voldoende. Dit klinkt wellicht als een open deur want iedereen weet inmiddels wel dat voldoende slaap belangrijk is. Maar in de praktijk blijkt het voor veel mensen erg moeilijk om aan voldoende uren te komen. Hier komt bij dat er nog steeds te weinig aandacht is voor de gevolgen van te weinig slapen. Uit onderzoek is gebleken dat iemand die geen zes uur slaapt haalt, zich gedraagt alsof hij dronken is. Het wordt dan onmogelijk om situaties goed te kunnen overzien.”

Je eigen brein leren begrijpen is de volgende stap: “Ook is het van cruciaal belang dat ondernemers en managers hun eigen brein leren begrijpen. Want wie weet hoe zijn brein werkt kan zelf constateren: ik zit nu in een vlucht- of vechtmodus, dus ik ben niet in staat om alle voors en tegens van een beslissing goed af te wegen.”

Anderen begrijpen begint bij jezelf kennen: “Ondernemers die weten hoe hun eigen hersenen werken, blijken ook beter in staat om zich te verplaatsen in hun werknemers. Ze kunnen beter verbinding maken. Het vergroot met andere woorden de empathie voor de ander. Een werknemer die zich opgejaagd voelt door het management zal vanwege een onveilig gevoel ook in een vecht- of vluchtmodus terechtkomen. Hierdoor kan een medewerker niet meer optimaal functioneren, vertoont weinig creativiteit en initiatief. Want: angst om afgerekend te worden verlamd.”

De les is dus: vertrouwen: “Ondernemers die dit weten, begrijpen waarom wantrouwen of een dictatoriale leiderschapsstijl averechts werkt. Wie het beste uit zijn medewerkers wil halen doet er dan ook goed aan om een bedrijfscultuur en een werksfeer te creëren waarin medewerkers gehoord worden en zich gewaardeerd voelen.”

Practice what you preach, stelt De Valk. “Er zijn behoorlijk veel organisaties die voor de buitenwereld de mond vol hebben van transparantie en medezeggenschap. Maar als puntje bij paaltje komt verschillen ze niet van een apenrots waar de menselijke maat het onderspit delft. Het vermogen om het eigen gedrag en het gedrag van de organisatie regelmatig onder de loep nemen, je verplaatsen in de ander en  vertrouwen te hebben in je medewerkers, het zijn de eerste stappen naar mensgericht leiderschap.”

De voordelen zijn evident: “Organisaties die mensen echt aan zich weten te binden blinken ook uit doordat ze beleid goed uitdenken en het vervolgens zonder aanziens des persoons consequent uitvoeren. Medewerkers weten dan waar ze aan toe zijn en dit geeft rust. Al deze zaken zorgen er stuk voor stuk voor dat een bedrijf op een duurzame manier met zijn mensen omgaat. En dat is niet alleen in het belang van de medewerkers maar zorgt er juist voor dat een bedrijf echt kan groeien. Dat is de impact van goed leiderschap: geweldige prestaties van mens en bedrijf.”

Persoonlijk leiderschapsontwikkeling met breinkennis, dat is dus de core business van De Valk Leadership Company, het bedrijf van De Valk. Via trainingen en coaching zorgt het bedrijf ervoor dat leiders zich weer focussen op de mens en niet alleen op modellen en bedrijfsresultaten. Kenmerkend voor deze aanpak is dat de cursisten hun eigen brein leren managen, zich bewust worden van hun gedrag en daardoor meer rekening gaan houden met andere mensen. Door de trainingen bekwamen de deelnemers zich in neuroleiderschap wat leidt tot een proactieve houding van werknemers en een grotere werknemerstevredenheid. Inmiddels zijn er honderden mensen getraind uit alle rangen en standen van de samenleving van CEO’s, burgemeesters en teamleiders, tot wetenschappers, ambtenaren en managementassistentes.

De Valk Leadership Company biedt een gratis e-book op de website aan: Word de waan van de dag de baas.