Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Stadstuinen Nieuw Amsterdam
Stadstuinen Nieuw Amsterdam
13 september 2019

Toen New York nog een Hollands eetparadijs was

Toen New York nog Nederlands bezit was, bestond een vergevorderd plan om Manhattan te veranderen in de Tuin van Eden, het paradijs uit de Bijbel. De plattegrond van Manhattan toont nog niet het strakke geometrische stratenplan, waar de wegen geen namen hebben, maar nummers. Arriverende kolonisten verbaasden zich over de overweldigende fruitoogst. De pruimenoogst was één jaar zo overweldigend dat zelfs niet alle vruchten geoogst konden worden. Loslopende varkens hadden er een feestmaal aan.

Een artikel over de vondst van deze historische plattegrond is opgenomen in de P+ Special ‘Hoe word ik stadsboer’. 

Toen was New York nog Nederlands bezit en heette het fort nog Nieuw Amsterdam. Als er al van strakke planning sprake was, dan waren het de rechte groentebedden: een voor de sla en een voor de asperges, de bloemkolen en Savoie kolen. Het laatste bed was voor wortels, sperziebonen en erwten. Het geheel werd omzoomd door tegen de muur gesnoeide vruchtbomen; appels, kersen en pruimen. Sommige tuinen met een zuidmuur hadden zelfs druiven. In gemeenschappelijke tuinen liepen de kippen vrij los. Aldus opgetekend door onze landgenoot en tuinman Jan van der Groen. 

Het idee achter dit deels gerealiseeerde, deels utopische ‘Castello Plan’: een nieuwe stad bouwen die de Tuin van Eden representeerde. Althans, zoals Hollanders het paradijs zagen: heel praktisch. Een vijvertje was niet alleen bedoeld om de hemel te weerspiegelen, maar ook om er vis in te kweken. Het was de wereld van Peter Stuyvesant, die ook in een van deze huizen woonde, grenzend aan de waterkant. We schrijven anno 1660.

Bijzonder is dat de Nederlandse tuinarchitectuur op deze westelijke punt van het Manhattan nog steeds een prominente plek heeft. Tuinkunstenaar Piet Oudolf (1944) ontwierp in twee fases parken, de eerste al twee jaar na de aanslag op de Twin Towers in 2001. De eerste tuinen kwam dan ook ‘The Gardens of Rememberance’ te heten. De plek: The Battery. Dat is een Engelse vertaling voor batterij, de aangesloten rij van kanonnen die de Hollandse vesting moesten beschermen.

Om het verhaal rond te maken: op verzoek van studenten startte in hetzelfde park een ‘The Battery Urban Farm’, die inmiddels jaarlijks 5000 jonge bezoekers trekt, afkomstig van 100 scholen. Vrijwilligers verbouwen er jaarlijks duizenden kilo’s aan groenten, fruit, kruiden, granen en bloemen.

Oudolf realiseerde dit jaar bovendien een decoratieve tuin voor het vele jaren als beste gekozen restaurant ter wereld, Noma in Kopenhagen. Chef-kok René Redzipi verhuisde naar een nieuwe locatie in de stad met 2100 vierkante meter voor groen en natuur. 

Lees de P+ Special ’Hoe word ik stadsboer'