Timmermannen en schoonmakers lezen geen impactonderzoeken. Maar zonder hun inspanningen zal de woningnood in Nederland niet opgelost worden. Het is aan hun werkgevers om de manier waarop ze werken nog impactvoller te maken. Charlotte Put van Impact Centre Erasmus bepleit aandacht voor al het impactvolle werk waar we zelden of nooit bij stilstaan. 

"Binnen een expertisecentrum als Impact Centre Erasmus lijkt de vraag ‘hoe belangrijk is impact eigenlijk?’ bijna overbodig. Voor ons is het antwoord vanzelfsprekend: impact is dé reden dat we ons werk doen. Door methodische ontwikkeling, impact te meten en op impact te bevorderen, helpen we organisaties hun economische, maatschappelijke en ecologische ambities waar te maken. Dat doen we samen met bedrijven, overheden, ngo’s en goede doelen. Onderzoek maakt zichtbaar waar waarde wordt gecreëerd en waar ruimte is om het nog beter te doen.

Toch merk ik dat dit niet voor iedereen zo vanzelfsprekend is. Zelf kom ik niet uit een wetenschappelijk nest, maar wel uit een omgeving waar impact heel tastbaar en direct is. Mijn moeder is schoonmaakster, mijn vader is automonteur en mijn partner is timmerman. Voor hen gaat impact niet over rapporten, maar over het dagelijks leveren van werk dat zichtbaar en nodig is: een kantoor dat schoon is, een auto die weer rijdt, een huis dat stevig staat.

Wanneer ik mijn vrienden en mijn familie vertel over mijn werk bij Impact Centre Erasmus, roept dat vaak vragen en vooral verwarring op. Impact – zoals wij het in ons wetenschappelijke werk definiëren en analyseren – voelt voor veel mensen abstract en staat ver weg van hun eigen leefwereld.

Leven tussen twee perspectieven

Die kloof zet me regelmatig aan het denken. Want hoe belangrijk is maatschappelijke impact, en de manier waarop wij die onderzoeken, als je dit afzet tegen de dagelijkse realiteit van mensen die vooral bezig zijn met rondkomen en hard werken?

Er zijn verschillende manieren om het over impact te hebben. Vanuit een praktisch perspectief is impact direct zichtbaar en voelbaar: zonder schoonmakers geen schone omgeving, zonder monteurs geen mobiliteit, zonder timmermannen geen huizen. Vanuit een onderzoekend perspectief draait impact om inzicht, kennis en structurele verandering: hoe stimuleren we duurzame groei? Welke waarde creëert een organisatie voor de samenleving, en hoe maken we dat zichtbaar? Beide perspectieven zijn waardevol, maar liggen soms zo ver van elkaar vandaan dat het lijkt alsof ze over verschillende werelddelen spreken.

De meerwaarde van onderzoek

Omdat ik tussen die twee belevingswerelden in sta, kan ik uitzoomen en beide kanten overzien. Juist daardoor zie ik hoe waardevol onderzoek is. Impact gebeurt niet alleen, het kan ook begrepen en versterkt worden. Door te analyseren hoe effecten ontstaan, krijgen organisaties grip op de gevolgen van hun keuzes. Zonder dat inzicht zouden veel maatschappelijke veranderingen onzichtbaar blijven.
Impactonderzoek is dus geen luxe, maar een noodzakelijk instrument om waardencreatie te begrijpen én te vergroten.
 

Waar de samenleving op draait

Daarbij is het goed om het in perspectief te plaatsen. Impactonderzoek is belangrijk, maar tegelijkertijd niet iets waar iedereen dagelijks mee bezig is. Wie lange dagen maakt met fysiek zwaar werk om zo rond te kunnen komen, denkt niet aan modellen of indicatoren. Toch is dat juist het werk waardoor een samenleving functioneert.

Dat betekent niet dat onderzoek minder belangrijk is, maar het plaatst het wel in een bredere context. De samenleving leunt zowel op kennis en analyse als op het vaak (on)zichtbare werk van mensen die letterlijk de samenleving laten draaien.

Hun werk ís al impactvol. Zonder hen staat alles stil. Juist omdat dat werk zo cruciaal is, ligt er ook een verantwoordelijkheid bij organisaties en werkgevers om na te denken over hoe het nog duurzamer en prettiger kan worden. Dat gaat niet om het opleggen van extra verantwoordelijkheden aan mensen die al lange dagen maken, maar om keuzes in beleid en organisatie: zorgen voor zuinige materialen en middelen, veilige werkomstandigheden en duurzame alternatieven. 

Nóg grotere impact

Bij zelfstandigen, die hun eigen baas zijn, ontbreekt vaak die vertaalslag. Voor hen is impactdenken meestal geen actieve gedachte en ook niet belangrijk, omdat er geen systeem is dat dit stimuleert. Juist dan kan ook brancheorganisaties of opdrachtgevers een rol spelen in het zichtbaar maken van de waarde van duurzamere keuzes. Dat biedt ook meteen een kans om deze groep op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met impactdenken. Zonder dat zij daar méér voor hoeven te doen, kan het uitleggen en meenemen hierin een zaadje planten waardoor impactdenken langzaam ook een groter onderdeel van hun leven kan worden. Daarmee blijft het dagelijkse werk van timmermannen, schoonmakers en monteurs even zichtbaar en noodzakelijk, en kan hun impact nóg groter worden, zonder dat zij daar zelf steeds mee bezig hoeven te zijn.

Wat ik leer van mijn positie tussen deze werelden, is dat impact meerdere gezichten heeft. Binnen Impact Centre Erasmus richten we ons terecht op impactdenken, erop sturen en impact versterken. Maar impact zit óók in het alledaagse werk dat niet altijd benoemd of gemeten wordt – en toch onmisbaar is."