Begin oktober lanceert de internationale vakbond voor de bouwsector BWI de campagne ‘Development without exploitation’. Doel is om sociale audits bij elke lening van grote financiële instituten af te dwingen. Toezicht op het werk ontbreekt nu volledig vanuit grote financiers. Dat leidt in tal van landen tot schrijnende misstanden.

Over de noodzaak van sociale audits gaat de P+ Special van deze week: ‘Toezicht ontbreekt’. Mondiaal FNV is een van de drijvende krachten die sociale audits wil koppelen aan de financiering van grote infraprojecten zoals wegen, bruggen en spoorwegen.

In P+ worden voorbeelden genoemd van uitwassen die ontstaan door gebrek aan toezicht. Werknemers die bij de bouw van een waterkrachtcentrale overwerk niet krijgen uitbetaald. Vrouwelijke bouwvakkers die tijdens de aanleg van een hoofdweg verkracht worden door een manager. Een wegwerkster in Kenia die zeven dagen per week moest werken, meer dan twaalf uur per dag, al drie jaar lang.

Deze drie wantoestanden werden telkens weer vastgesteld bij infrastructurele projecten met leningen van internationale financiële instituten, kortweg IFI’s. Deze investeren voornamelijk in grote en dure projecten in armere landen.

Mondiaal FNV gaf Linnea Wikström, wereldwijde coördinator bouw en infrastructuur bij BWI, mede de opdracht wereldwijd onderzoek te doen. Ze deed zeventien casestudies van projecten die gefinancierd werden door IFI’s in Afrika, Latijns-Amerika en Azië. “Het ging om klachten over ernstige schendingen, daar waar arbeidsstandaarden met voeten werden getreden”, vertelt Wikström in P+. Zo was er bij enkele Afrikaanse projecten sprake van dwangarbeid, maar ook veelvuldig onbetaald overwerk. “Werk dat de werknemers niet konden weigeren, anders verloren ze hun baan.”

In Kenia werd gewerkt aan een nieuwe weg. Daar interviewde Wikström een vrouw die klaagde over het feit dat ze geen tweede overall had. “Ze zei dat ze haar overall op zondagavond waste, maar maandagochtend weer aan moest. En dan was-ie nog niet droog. Toen ik doorvroeg, bleek dat ze zeven dagen per week werkte, meer dan twaalf uur per dag, al drie jaar lang. De vakbond is toen gaan onderhandelen en heeft in elk geval een vrije dag per week kunnen regelen voor alle werknemers.”

Seksuele intimidatie van vrouwelijke bouwvakkers komt ook regelmatig voor, vertelt Wikström in P+. “In Tanzania werd gewerkt aan de aanleg van een spoorweg. Daar is een vrouw verkracht door de manager van een Turkse multinational. Na de klacht werd zij ontslagen. Collega’s gingen daarop in staking. De man is uiteindelijk teruggestuurd naar Turkije.”

Download de gratis P+ Special ‘Toezicht ontbreekt’.

Tekst Astrid van Unen