Het Zaanse bedrijf JS Cocoa wil tropische gewassen circulair maken. Nu al levert het 101-jarige bedrijf een belangrijke bijdrage aan de circulariteit van de grondstof cacao, door alle restpartijen cacaobonen op te kopen die grote verwerkers niet willen hebben.

In de P+ Special ‘Provincies en circulaire industrie’ worden de eerste Best Practices beschreven om cacao circulair te maken. De P+ Special is gemaakt in samenwerking met de provincie Noord-Holland en wetenschappers van Het Groene Brein.

De meest hoogwaardige circulaire verwerking van de cacaostroom in de Zaanstreek is al 100 jaar oud. Pal naast de Zaanse Schans vierde JS Cocoa als naamopvolger van het bedrijf Jan (en Piet) Schoemaker in 2023 het bijzondere jubileum. 

Restanten cacaobonen in jute zakken 

De oprichters wisten restanten cacaobonen in de jutezakken te redden van de vuilnishoop. Zij wisten de bonen nog zo uit te persen, dat zij de achtergebleven cacaoboter konden winnen en verkopen. Ook in de schilfers van de industrie, de cacaokoek, bleef nog zo’n 22 tot 25 procent kostbare cacaoboter achter. De gebroeders Schoemaker huurden op zeker moment maar liefst tien molens, waaronder Het Zwarte Kalf (op de Zaanse Schans), die door het wrijven met molenstenen nog eens 10 tot 15 procent cacaoboter konden terugwinnen. 

Na de Tweede Wereldoorlog begon Jan Schoemaker ook zelf cacaobonen in West-Afrika in te kopen. Hij concentreerde zich ook ditmaal op de restanten van de oogst; bonen van B-kwaliteit die grote verwerkers als Cadbury niet wilden hebben. Ze zijn te klein, aan elkaar vastgeplakt of gebroken. Ook deze restpartijen zouden anders weggegooid worden. Nog steeds worden deze ‘buitenboontjes’ vooral in Ghana gekocht, maar nu door de nieuwe bedrijfsleiding. 

25.000 ton aan cacaobonen per jaar gered

Vandaag geven algemeen directeur Daan Reitsma en commercieel directeur Pieter Schulting leiding aan een eigen inkooporganisatie van 36 vaste ‘agenten’, die op hun beurt weer een groep van 2.600 opkopers aansturen. Al met al verwerkt JS Cocoa zo jaarlijks 25.000 ton aan bonen, die in grote drijvende opslagschepen in de eigen haven in Zaandam op verwerking wachten. Koelen of vochtregulering is niet nodig. Het Nederlandse klimaat blijkt zonder extra energie uitstekend in staat te zijn de bonen lange tijd te conserveren, zonder schimmelvorming of andere ongewenste processen.

Bijzonder is dat JS Cocoa zo’n kwart miljoen kleine cacaoboeren een vaste prijs belooft voor hun restanten cacaobonen. Op deze manier wordt ook voorkomen dat de boeren de ‘buitenboontjes’ vermengen met hun bonen van A-kwaliteit. De Ghanese regering ondersteunt deze praktijk daarom ook met wettelijke maatregelen en een zogenaamde ‘waste buying licence’.

De jonge ondernemers Reitsma en Schulting geven hun 100-jarige bedrijf een nieuwe sfeer mee van een ‘purpose oriented’ company: bedrijven waar de intrinsieke doelen stevig in de bedrijfsstrategie zijn vastgeklonken. In de cacaolanden zoeken ze mee naar nieuwe bestemmingen voor de restanten van de cacaopeulen, nadat de cacaobonen daaruit zijn gehaald. “Er zit pectine in de cacaovruchten, in de pod”, zegt Schulting. Dat is een zeer bruikbaar bindmiddel, in jam onder andere. “Earth doesn’t grow waste”, voegt hij eraan toe: “Daarom onderzoeken wij met onze honderd jaar ervaring en kennis of we ook andere tropische gewassen circulair kunnen maken.” 

Verder lezen en download P+ Special ‘Provincies en circulaire industrie’.