Met de door haar opgerichte Wellbeing Economy Alliance (WeALL) betwist ze het dogma van economische groei. Maar hoe krachtig is het alternatief? En biedt corona daar juist belemmeringen of mogelijkheden voor? Komende week spreekt politicoloog, schrijver en influencer Katherine Trebeck (virtueel) in Nederland over het elan van social enterprises, burgervergaderingen en jongeren als de drivers voor building back better. Ze ziet alle agenda’s door de coronacrisis samenkomen.    

“Door corona reizen we veel minder. Maar het lijkt alsof we elkaar – ook al is het online – des te meer spreken. En – heel interessant! – het gesprek over de wereld die we willen bouwen, voeren we steeds beter. De samenhang wordt groter. Voorheen had je hier de club van ecologen, daar die van sociale activisten, verderop de economen en de politieke denkers. Nu zien we al die agenda’s bij elkaar komen. Dat leidt tot een steeds krachtigere beweging naar een nieuwe economie.”

Katherine Trebeck (1967) belt vanuit haar werkkamer in het Schotse Glasgow. De Australische politicoloog, schrijver, onderzoeker en spreker groeide de afgelopen jaren uit tot een influencer van formaat, die regeringen adviseert over economische systeemverandering. Voor de vierde week van september staat de ‘Trebeck Takes over Holland Tour’ op het programma, georganiseerd door Thrive Institute, RVO en DuurzaamDoor. Met interviews, werksessies, lectures en webinars voor bedrijven, ondernemers, studenten en overheden, die willen kennismaken met de ‘wellbeing economy’. Of ermee aan de slag willen.

Al meer dan tien jaar bepleit Trebeck de wellbeing economy in gesprekken met ondernemers, politici, ambtenaren en economen. “In het begin was ik de helft van de meeting bezig met uitleggen dat onze collectieve focus op het bruto binnenlands product (BBP) als de maat der dingen beperkt en passé is. Dat we als samenleving veel meer voortbrengen dan het streven naar economische groei. Sterker nog, dat streven naar economische groei is juist vaak een oorzaak van onze ecologische en sociale crises. We moeten dus naar veel meer kijken. Naar de waarde van ecologische en sociale rechtvaardigheid. Naar gezondheid en zingeving. Maar dat verhaal hoef ik dus steeds minder te houden. Het gaat nu veel meer over: hoe dan verder. Over building back better.”

Met zes maanden coronacrisis achter de rug en een onbestemde toekomst in het vooruitzicht denkt Trebeck na over het tijdsgewricht en de paradigma-shift die ze nastreeft. “Eerlijk gezegd wisselt mijn enthousiasme erover. Van nature koester ik graag hoop en ben ik optimistisch. Zoals gezegd, corona brengt de positieve krachten in een soort snelkookpan samen. Ik put vooral hoop en inspiratie uit de manier waarop jongeren in het leven staan. Zij zijn opgegroeid met de klimaatcrisis, economische onzekerheid en het vooruitzicht dat ze het eerder slechter dan beter zullen hebben dan hun ouders. Maar dat creëert ook een grote sociale ondernemingszin en veel creativiteit. Ze hebben een veel ruimer wereldbeeld dan de generaties voor hen en ze hebben een enorme hekel aan belemmeringen om samen te werken.”

Tegelijk ziet Trebeck dat de crisis bij velen ook een krachtig verlangen naar herstel van de wereld vóór corona teweegbrengt. En grotere ongelijkheid. “Corona zorgde voor omstandigheden die erg gunstig bleken voor bijvoorbeeld de toch al zeer grote en machtige tech-bedrijven. Een aantal miljardairs werd daardoor alleen nog maar rijker. Ik vind: als je door een bijzondere omstandigheid als corona extra profiteert, moet je die winst delen.” 

“Daarom ben ik zo enthousiast over social enterprises, waarin je met name als jongere je talent en energie kwijt kunt. Het is ook ondernemen, maar vanuit een heel ander waardensysteem. Ik begrijp dat social enterprises in Nederland nu een aparte juridische status krijgen. En dat ze dankzij die nieuwe regelgeving meer steun in de rug krijgen. Dat klinkt misschien niet al te spannend, maar procurement is ontzettend belangrijk.” 

"Ook de ontwikkeling van burgerraden en burgervergaderingen stemt me positief. Er zijn goede voorbeelden in bijvoorbeeld Frankrijk en het VK dat zo’n burgervergadering een echt goede afspiegeling kan zijn van de bevolking en echt goed gewogen kan meebeslissen. Burgers zijn hier klaar voor.”

In Schotland, met veel olie en gas, en in Australië, dat nog veel mijnbouw heeft, is er discussie over het afbouwen van die sectoren – het zogeheten powering down. “Die transitie is onafwendbaar. Wat je dan vaak hoort, is: die mensen verliezen straks hun baan, wat moeten we tegen ze zeggen? Maar het gaat niet om wat wij tegen hen te zeggen hebben. Wij moeten hen vragen wat zij willen. De meeste mensen begrijpen namelijk heel goed dat dit moet gebeuren. En staan open voor het gezamenlijke gesprek over hoe we met elkaar verder kunnen gaan. Ook dat is building back better.”

Op maandag 21 september start Katherine Trebeck haar Nederlandse ‘tournee’ met een eerste van vier webinars over impactondernemen, georganiseerd door Thrive Institute, RVO en kennisprogramma DuurzaamDoor. Ze wordt geïnterviewd door Kees Klomp van Thrive Institute. Als deelnemer kun je vragen stellen en in discussie gaan. Hier aanmelden.

Hier vind je meer over Thrive Institute, DuurzaamDoor  en RVO.

Tekst: Eduard van Holst Pellekaan