Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
Houtsnijwerk uit het oude Egypte
Houtsnijwerk uit het oude Egypte
13 maart 2022

Kunstbijbel Janson’s negeert houtsnijkunst

De herwaardering voor bouwen met hout groeit. Nu de waardering van de kunstwereld voor houtsnijwerk nog.

Want: de ambachtelijke schoonheid van het vormgeven in hout is voor museumdirecteuren, curatoren, kunstcritici en subsidiegevers onbekend terrein. Dat blijkt wel bij het onderzoeken van de internationale ‘Kunstbijbel’ de Janson’s. Dit 4,5 kilo wegende boekwerk bepaalt nu al 60 jaar wat grote kunst is, wie grote kunstenaars zijn en wat niet de moeite waard is om genoemd te worden. Na de hele vroege Middeleeuwen is daar in de Janson’s geen enkele belangstelling meer voor.

De Janson’s History of Art beschrijft de ontwikkeling van de Westerse kunst vanaf de prehistorie tot nu. In zo’n 27 illustraties staat hout als materiaal centraal. Dat is een hele magere oogst.

Ook al tekt de Janson’s 1184 pagina’s, het is geen perfect boek voor wie geïnteresseerd is in houtsnijkunst. Onderbelicht zijn vooral houten kunstwerken uit de Middeleeuwen tot en met de Gouden Eeuw in Nederland, toen kerken rijkelijk gedecoreerd werden met houten heiligbeelden. Tijdens de Beeldenstorm werden wel veel, maar zeker niet al deze kerkbeelden vernietigd. Juist tijdens die eeuwen bereikte de vaardigheid van houtsnijders en meubelmakers een hoogtepunt. Ga maar eens in het Rijksmuseum kijken.

Dat aspect ontbreekt vrijwel volledig in de illustraties in de laatste update van de Janson’s. Alleen de hoge kerkplafonds van bewerkt hout worden getoond. Te hoog en te ver weg om details te kunnen zien.

Er ontstaat zo een onevenwichtig beeld, want de meeste getoonde illustraties met houten kunstvoorwerpen zijn van na 1900 – de houten panelen waarop de meesterwerken zoals die van de gebroeders van Eijk zijn geschilderd niet meegerekend. Heel opmerkelijk is ook dat de houten uitingen van de Dadaïsten zoveel aandacht krijgen. Maar de redactie van de Janson’s houdt nog het meeste van houtdrukken. Daarvan is de ontwikkeling in de loop der eeuwen wel heel goed beschreven.

Op de zusterwebsite Wowwood.nl tonen we de 27 illustraties van houten kunstvoorwerpen die de redactie van de Janson’s de moeite waard vindt.

Hout wordt als bouwmateriaal steeds vaker gebruikt omdat het CO2 heeft opgeslagen, onder andere. Bij verbranding komt dit weer terug in de atmosfeer.