Van alle megatrends in MVO-land overkoepelt de slogan ‘Klein is het nieuwe groot’ alle andere. Dat zei Lobke Vlaming van MVO Nederland bij de presentatie van de nieuwe megatrends voor 2013.

Heel specifiek zijn de trends die MVO Nederland formuleert niet. Ze hebben een 'macro'-karakter en gaan voorbij aan hele actuele gebeurtenissen, zoals het snelle volwassen worden van crowdfunding. Of de groeiende belangstelling voor de decentrale energiepolitiek in landen als IJsland en Denemarken, terwijl duurzame energiedeskundigen hiervoor vooral Duitsland als gidsland kozen. Bijzonder is ook de massa mensen die ineens naar het consumentenprogramma Kassa Groen kijkt: niet minder dan 600.000 per aflevering. Zoveel belangstelling voor groene producten in populaire landelijke media, dat leek enkele jaren nog onmogelijk. Als je er de groene inspanningen van Antoinette Hertsenberg van TROS Radar bij optelt, mag beslist van een ‘Tipping Point’ gesproken worden.

De tien punten die MVO Nederland omhoog haalde, overstijgen dit soort mijlpalen die recent zijn geslagen.

Onder leiding van hoofd kennis en leren Lobke Vlaming gaven eigen medewerkers van MVO Nederland en deskundigen uit diverse MVO-bedrijven en organisaties hun visie, bij elkaar iets meer dan 50 mensen. Hun trendcast lijkt soms te neigen naar wat vanuit duurzaamheidsoogpunt wenselijk is. Maar zeer herkenbaar is inderdaad het omarmen, van het kleinschalige, van het lokale, van het regionale, door Vlaming benoemd als een overkoepelend thema. Triodos Bank startte al iets eerder een reclamecampagne die ook inprikte op deze trend: ‘Het nieuwe groot’. Ook wij signaleerden eerder dat het omarmen van het ‘regionale’ zo sterk is, dat een onderzoeksbureau zelfs een positief antwoord scoorde op de vraag of consumenten het liefste regionale bananen kopen, terwijl deze echt niet willen groeien in de Zeeuwse klei.

Hier de 10 Trends voor 2013 op een rij, zoals geformuleerd door MVO Nederland en gepresenteerd op een 'uitverkocht' Nieuwjaarsevent in de Amsterdam ArenA, voor een zaal met 750 partners en andere belangstellenden. 

+ TREND1: MVO wordt serious business
De toenemende urgentie van duurzaamheidsproblemen dwingt tot een versnelling van MVO-inspanningen. MVO verliest daarmee zijn vrijblijvende karakter en wordt ‘serious business’. 

+ TREND 2:  Het bedrijf van de toekomst is een glazen huis
Went u er maar vast aan: het bedrijf van de toekomst is een glazen huis waar iedereen naar binnen kan kijken. Wie in zijn glazen huis goed voor de dag wil komen, neemt zelf het heft in handen. 

+ TREND 3: Ontwikkelingslanden groeimarkt voor Nederlands bedrijfsleven
Een groeiend aantal Nederlandse bedrijven waagt de sprong en gaat ondernemen in ontwikkelingslanden. Logisch, want dit zijn de opkomende economieën van de toekomst. 

+ TREND 4: Niet-financiële waarden worden geld waard
Steeds vaker klinkt de roep om onze economie anders in te richten: door niet-financiële en maatschappelijke factoren mee te nemen in de berekening van kosten. De eerste bedrijven pakken de handschoen op en starten met impactmeting.

+ TREND 5: Klein is het nieuwe groot
Wie niet sterk is moet slim zijn. En dat zijn ze, de talloze kleine lokale initiatieven die overal opkomen. De oude gedachte ‘think global, act local’ zit in een stroomversnelling.

TREND 6: Bedrijven voeren ‘Mission Zero’ aan
De gevolgen van klimaatverandering waren dit jaar duidelijker dan ooit. We zullen onze CO2-uitstoot drastisch terug moeten brengen. Bedrijven nemen hierin het voortouw en gaan over op ‘Mission Zero’. 

TREND 7: De samenleving is klaar voor de circulaire economie
In de samenleving ontwikkelt zich een trend gericht op delen en hergebruiken in plaats van bezitten en weggooien. De stijgende grondstofprijzen helpen ook een handje mee. Dit maakt de circulaire economie steeds aantrekkelijker voor bedrijven. 

TREND 8: Ontwikkeling op de arbeidsmarkt verandert relatie werkgever en werknemer
Ook al is de werkloosheid nu hoog, de beroepsbevolking zal straks fors dalen. Een dilemma voor ondernemers. Tegelijkertijd transformeert werk zich steeds meer tot een ‘way of life’. Dit heeft allerlei gevolgen voor onze manier van werken en leven.

TREND 9: ‘Gezonde’ bedrijven zijn in opkomst
De transitie naar een toekomstbestendig zorgsysteem is alleen mogelijk als we meer inzetten op preventie en gezondheid in plaats van op ziekte en genezing. Daarom zal het thema gezondheid een steeds grotere rol gaan spelen binnen bedrijven.

TREND 10: Nederlandse duurzame innovatiekracht voedt straks de wereld
Wereldwijd lijden 870 miljoen mensen honger. Nederlandse bedrijven hebben veel kennis over de grootschalige productie, verwerking, distributie en verpakking van voedsel. Zij kunnen daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van de voedselproblematiek.

Is dit alles? Nee, dat realiseerden Vlaming en haar collega’s zich ook. Bij het inzamelen van alle ontwikkelingen kwam veel meer naar boven dan alleen deze 10 punten. Ook die oogst staat op de website van MVO Nederland en de punten zijn te interessant om onvermeld te laten. Zo voorspelt het panel van deskundigen bijvoorbeeld het verdwijnen van de MVO manager.

+ Het einde van de MVO-manager: MVO ontwikkelt zich van apart vakgebied tot een element van andere specialismen. Ook juristen, HRM-managers, inkopers en salesmensen krijgen kennis van duurzaamheid.

+ De tegenbeweging: klimaatsceptici verwijten de wetenschap dat ze overheden en bedrijven het hoofd op hol brengen met boterzachte modellen.

+ Bevolkingspolitiek niet langer taboe: als grondstoffen schaarser worden, is een groeiende wereldbevolking een extra last. Het lijkt erop dat het taboe op bevolkingspolitiek aan het verdwijnen is.

+ MVO breekt door in beloningsbeleid: managers en directeuren worden niet langer afgerekend op alleen financiële targets. In het beloningsbeleid worden maatschappelijke doelstellingen langzaamaan bepalend voor bonussen.

+ Geopolitiek wordt het belangrijkste argument voor energiebesparing: na vervuiling, klimaatverandering en schaarste breken geopolitieke argumenten door in het maatschappelijk debat. De ‘hardwerkende Nederlander’ wil niet langer sponsor zijn van dubieuze regimes in olielanden.

+ Armoede in eigen land wordt een maatschappelijk issue: door de crisis lopen de gezinsinkomens zo snel terug dat armoedebestrijding zelfs in Nederland een MVO-issue wordt. Bedrijven nemen verantwoordelijkheid voor ex-werknemers en voor de flexibele schil van zzp’ers.

+ Meetsystemen voor sociale aspecten krijgen voet aan de grond. Naast protocollen voor het meten van bijvoorbeeld CO2-uitstoot of grondstoffenverbruik worden ook voor sociale aspecten afspraken gemaakt voor rapportages en benchmarks. Met dank aan Ruggie voor zijn toonaangevende framework op dit gebied.

+ Consumenten merken de verduurzaming van producten en ketens vooral aan hun voedsel. In de supermarkten liggen producten met minder vet, minder zout en met minder E-nummers. Vlees wordt duurder, vegetariërs en vleesvermijders worden de norm.

Op de website van MVO Nederland zijn de 10 Trends vormgegeven in een elektronische tijdschrift, dat eenvoudig door te bladeren is.