ED!: Master voor groene ontwerpers
Grafisch ontwerpers lopen achter op architecten en industriële vormgevers, als het om duurzaam denken gaat. De post-academische opleiding ED! zet de achtervolging in met een master.
Anno Fekkes kan het weten, hij was zelf hoofddocent aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Zijn analyse: “Grafisch vormgevers zien duurzaamheid tijdens hun opleiding als een hindernis, een belemmering om hun eigen ding te kunnen doen. Het gevoel ‘Ik ben kunstenaar’ overheerst. Door het navelstaren, studeren ze af met niet meer kennis dan dat papier iets is wat uit de printer komt. Maar omdat MVO zo’n enorme vlucht neemt, krijgen afgestudeerden er in hun beroepspraktijk wel mee te maken. En dan zit je. Waar heeft die opdrachtgever het over, wanneer hij gerecycled FSC-papier eist voor zijn drukwerk? Of groene bedrijfsdoelen wil communiceren in een nieuwe, duurzame huisstijl?”
Andrea Fuchs vult aan: “Er is geen bouwkundige opleiding meer te vinden, waarin geen aandacht voor duurzaam bouwen is. Industrieel ontwerpers wordt duurzaamheid aan de Design Academy met de paplepel ingegoten, en leverde al prachtig examenwerk op, beroemde ontwerpers ook. Maar ik ken geen kunstacademie in Nederland waar grafisch ontwerpers worden opgeleid, met een goed curriculum dat de duurzaamheidseisen uit de praktijk weerspiegelt. Je moet eigenwijs kunnen zijn, wanneer een klant 25.000 folders wil hebben maar geen plan om al dat papier ook te verspreiden, zodat het tot lengte der dagen in een magazijn blijft liggen. Zonde van het geld en van het papier. Duurzaamheid is ook de juiste oplage bepalen, het juiste medium kunnen kiezen, te kunnen beoordelen of een digitale oplossing echt duurzamer is dan papier.” Ook ontwerpster Fuchs spreekt uit ervaring, ze was gastdocent op verschillende academies.
In hun Vide Workshop in het centrum van Den Haag ontwikkelden Fekkes en Fuchs het afgelopen jaar daarom een masteropleiding, voor afgestudeerde garfisch ontwerpers. De master zal starten als een particuliere opleiding van 1 jaar, met als titel ‘Sustainable Graphic Design and Communication Design’. De voertaal wordt Engels, want ook opleidingen in het buitenland lopen achter, stelt het tweetal. “Daarom krijgt ED! ook de vorm van een online faculteit. Je kunt er tegelijkertijd op inpluggen, of je nu in Moskou zit, in Kuala Lumpur of in Amsterdam.”
Maar is het eindcertificaat dan wel een erkende Master?
Fekkes: “Daar zijn we mee bezig, via opleidingsinstituten op HBO-niveau, ook hier in Den Haag. Een aanvraag buiten een gevestigd onderwijsinstituut om kost drie tot vier jaar. Dat is te lang om op te wachten, de achterstand in kennis is nu te groot. We zijn ook van plan om ons pakket binnen het gevestigde onderwijs aan te bieden, als blok, als toevoeging aan hun curriculum.”
Het is ook weer niet zo dat er in de grafische beroepspraktijk helemaal geen kennis op dit gebied aanwezig is. Daarom wordt er nauw samengewerkt met De Groene Offerte, de beroepsvereniging van ontwerpers BNO, Het Groene Museum ende mensen achter GreenGrafitty, bekend van het selectief schoonspuiten van straattegels waardoor teksten en afbeeldingen ontstaan. De enige gebruikte grondstof bij het maken van deze afbeeldingen is water en (groene) stroom. Het hele netwerk van het tweetal wordt ingeschakeld: van duurzaam werkende ontwerpers tot milieudeskundigen uit de druk- en papierindustrie en duurzaamheidsmanagers van grote ondernemingen.
Fekkes: “Je moet met een opdrachtgever kunen meedenken over zaken als life cycle, ketenbeheer, over de herkomst van grondstoffen en materialen. Hoe kun je deze ontwikkelingen vervolgens omzetten in grafisch werk en communicatie? Wij zien een enorm gat in de markt.”
Toch zal Ed! bescheiden van opzet beginnen. Fekkes en Fuchs willen in september met acht studenten aan de slag gaan. De kosten voor de complete master zullen rond de 8000 euro belopen.Fuchs: "Dat is een schijntje in vergelijking met buitenlandse masters, waar bedragen van 30.000 dollar heel normaal zijn." De kosten voor aparte lesmodules via de online faculteit worden apart geprijsd.
De website met de plannen en het curriculum van ED! is bijna klaar, maar ED is te volgen via Facebook en Twitter: @EDacademytweets